Mustafakemalpaşa sulama projesinde yönetim devir programının değerlendirilmesi

Abstract

Türkiye'de sulama yönetimine çiftçi katılımım sağlamayı ve devletin işletme aşamasındaki mali yükünü azaltmayı amaçlayan sulama yönetim devir programlarına, 1993 yılından itibaren hız verilmiştir. Bu çalışmada, yönetimi, 1997 yılında Devlet Su İşleri 'nden Mustafakemalpaşa Ova Köyleri Sulama Birliği 'ne devredilen, Bursa- Mustafakemalpaşa Sulamasının yönetim devir programı; su kullanım, tarımsal, çevresel, sosyal ve ekonomik durumu ortaya koyan göstergelerle değerlendirilmiştir. Bu göstergelerin belirlenmesinde, çiftçilerle karşılıklı görüşme yoluyla yapılan anketlerden ve Devlet Su İşlerinin yıllar genelinde yapmış olduğu ölçümlerden yararlanılmıştır. Sonuç olarak, yönetime çiftçi katılımının kısmen sağlandığı, çiftçilerin büyük bir bölümünün, sulama yönetim devrini benimsemedikleri ortaya çıkmıştır. Buna karşın, Devlet Su İşleri'nin, işletme, bakım ve yönetim hizmetlerindeki giderlerinin büyük ölçüde azaldığı belirlenmiştir. Sulama yönetim devir programının, su kullanım etkinliği göstergelerinden su temin oram, su dağıtım performansı göstergelerinden yeterlilik, eşitlik, güvenilirlik ve sulama zamanlamasının uygunluğu üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı, sulama ve drenaj kanallarının bakım ve onarım konularında ise olumsuz bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Sulama yönetim devrinin, tarımsal ve çevresel etkinlik üzerinde önemli bir etkisi saptanamamıştır.

In Turkey, transfer programs of irrigation management to users was accelerated since 1993 to reduce the government operation and management expenditures and to obtain the user participation. In this study, transfer program of Bursa- Mustafakemalapaşa irrigation project management which was transferred from State Hydraulic Works (DSI) to Mustafakemalpaşa Water User's Association in 1997 was evaluated. Effects of management transfer on water use, agricultural, environmental, social and economic context were determined by means of appropriate performance indicators. Data which was collected by DSI and vis-a-vis inguireswith farmers were mostly used to determine the performance indicators. After transfer process, governmental expenditures in irrigation has been declined, on the other hand transfer has not been profitable for farmers. Farmers could not perceive the essence of management transfer process and farmer participation, which is one of main purposes of transfer, could not be achieved. While the transfer has negative effect on maintenance of irrigation and drainage canals, the transfer has generally no significant effect on water use efficiency indicator such as water supply ratio and on water supply efficiency indicators such adequacy, equity, reliability and timeliness. Additionally, agricultural and environmental efficiencies have not been positively effected by management transfer program.