Bursa ilinde ahududu zararlılarının tespit edilmesi ve bunlardan böğürtlen süslüböceği, Coroebus rubi (L.) (Coleoptera: Buprestidae)'nin morfolojisi, biyolojisi ve ekolojisi üzerinde araştırmalar

Abstract

Bu çalışma 1995-1999 yıllarında Bursa ilinde ahududu zararlılarının tespit edilmesi ve bu zararlılardan Böğürtlen süslü böceği, Coroebus rubi (L.)'nin morfolojisi, biyolojisi ve ekolojisinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırmalar hem doğal koşullarda ve hemde 25±1°C sıcaklık, %65±% orantılı nem ve 16A:8K fotoperiyot koşullarında gerçekleştirilmiştir. Zararlıların toplanmasında gözle kontrol, darbe (japon şemsiyesi), tuzak ve atrap yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan çalışmalar sonunda 7 takım 21 familyadan toplam 51 türün ahududu bitkisinde zararlı olduğu ve bu türlerden C. rubi'nin ahududunun ana zararlısı durumunda bulunduğu saptanmıştır. Ahududu alanlarında Anthonomus rubi Herbst, Anthonomus brunnipennis Curtis., Lasioptera rubi Heeg. ve Resseliella theobaldi (Barnes)'nin önemli, Tetranychus urticae Koch., Aphis gossypii Glover, Aphis idae van der Goot, Corous marginatus (L.), Dolycoris baccarum (L.), ve Palomena viridissima (Pd.)'nın potansiyel zararlılar olduğu tespit edilmiştir. Diğer yandan C. rubi'nin. kışı larva evresinde diyapoz durumunda geçirdiği ve diyapozun Şubat sonu-Mart başında sona erdiği, daha sonra larvaların 30-40 gün süreyle kuyessense girdikleri, ilk erginlerin 1996, 1997 ve 1999 yıllarında sırasıyla 30 Mayıs, 12 Haziran ve 27 Mayıs'ta görüldüğü, ergin uçuşunun yer ve yıla göre 28-63 gün arasında değiştiği belirlenmiştir. Doğal koşullarda 1996 ve 1997 yıllarında dişi ömrünün sırasıyla ve ortalama 30.10±4.81 (24-42) gün ve 34.90±7.94 (23-47) gün, erkek ömrünün ise yine sırasıyla ve ortalama 27.70±5.88 (21-42) gün ve 28.60±4.43 (20-36) gün olduğu, aynı yıllarda dişilerin sırasıyla ve ortalama 35.60±8.56 (1-49) adet ve 47.10±17.07 (24-72) adet yumurta bıraktığı, embriyonal gelişme süresinin sırasıyla ve ortalama 16.94±0.72 (16-18) gün ve 15.90±0.73 (15-17) gün, sürgünde bulunan larva sayısının sırasıyla ve ortalama 1.44±0.64 (1-3) adet ve 1.55±0.74 (1-3) adet, pupa olma yüksekliğinin yine sırasıyla ve ortalama 14.80Ü1.42 (1-42) cm ve 11.78±8.78 (1-35) cm olduğu saptanmıştır. Prepupa süresinin 7-10 gün, prepupa+pupa süresinin ise 1996'da 21-36 gün, 1997'de 24-42 gün arasında değiştiği, cinsel oranın 1.00:1.02 olarak erkekler lehine olduğu ve zararlının konukçularının Rubus, Rosa ve Fragaria cinslerine bağlı üzümsü meyveler olduğu tespit edilmiştir. Laboratuvarda dişi ve erkek ömrünün sırasıyla ve ortalama 32.60±6.97 (21-44) gün ve 25.20±6.12 (16-37) gün olduğu, dişilerin ortalama 48.40±18.15 (17-78) adet yumurta yumurtladığı, yumurta açılma süresinin ortalama 14.93±0.74 (14-16) gün, prepupa+pupa gelişme süresinin 21.84Ü.54 (18-25) gün olduğu saptanmıştır. Ayrıca C. rubi erginlerinin Forficula auricularia L. tarafından avlandığı, larvaların ise Aprostocetus craceus Graham tarafından parazitlendiği belirlenmiştir.

This study was carried out between 1995 and 1999 years in order to determine the raspberry pests and observe on the morphology, biology and ecology of the cane-boring beetle, Coroebus rubi (L.) in Bursa. Studies were conducted both in natural conditions and in laboratory conditions of 25±5°C temperature, %65±5 relative humidity and 16L:8D illumination. As the results of study it was determined that 51 species from 21 families of 7 ordo and one of the key pest from these species was C. rubi. In raspberry orchards Anthonomus rubi Herbst, Anthonomus brwmipennis Curtis., Lasioptera rubi Heeg. and Resseliella theobaldi (Barnes)were primary pests, Tetranychus urticae Koch., Aphis gossypii Glover, Aphis idae van der Goot, Corous marginatus (L.), Dolycoris baccarum (L.), and Palomena viridissima (Pd.) were potentially pests. C. rubi overwinter at larval diapause at the end of February and beginning of March, after larvae have been quescence in 30-40days, first adults have been seen in 1996, 97 and 99, 30 May, 12 June and 27 May respectively, flight of the adults have been changed due to the place and the year, between 28-63days. In natural conditions in 1996 and 97 longevity of the female was an average 30.10±4.81 (24-42) days and 34.90±7.94 (23-47) days, respectively longevity of the male was an average 27.70±5.88 (21-42) days and 28.60±4.43 (20-36) days, in the same years female oviposited 35.60±8.56 (1-49) eggs and 47.10±17.07 (24-72) eggs, period of the embryonal development was 16.94±0.72 (16-18) days and 15.90±0.73 (15-17) days, number of the larvae on shoot were 1.44±0.64 (1-3) and 1.55±0.74 (1-3), height of the pupated place were 14.80±11.42 (1-42) cm and 11.78±8.78 (1-35) cm. Period of the prepupa were 7-10 days, period of the prepupa+pupa have been changed between 21-36 days in 1996, 24-42 days in 1997, sex ratio (female:male) was 1.00:1.02 and host plant of the pest were belonging to the genuses Rubus, Rosa and Fragaria of the soft small fruits. Laboratory studies showed that longevity of the female and male were 32.60±6.97 (21-44) days and 25.20±6.12 (16-37) days. Female oviposited 48.40±18.15 (17-78) eggs, hatching period of the egg was 14.93±0.74 (14-16) days, period of the prepupa+pupa was 21.84±1.54 (18-25) days. On the other hand, adults of the C. rubi were hunted by Forficula auricularia L., larvae were parasitized by Aprostocetus craceus Graham.