Sosyo-ideolojik ve sembolik yönüyle Türkiye'de örgün din eğitimi: İmam-hatip liseleri örneği

Abstract

Bu çalışmada İİmam Hatip Lisesinin günümüzde bir sorun olmasının sosyo-ideolojik ve sembolik temelleri ve İHL konusunda kalıcı bir çözüm için gerçekçi hareket noktalarının tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu okullarla ilgili bugüne kadar yapılan bir çok çalışmada konunun adı yanlış bir şekilde “İHL sorunu” olarak ortaya konulmaktadır. Ancak ülkemizde bu şekilde basit bir “İHL sorunu” yoktur. Türkiye’de din öğretiminin hem din görevlilerinin yetiştirilmesi hem de halkımızın bir kesiminin din öğretimi taleplerini tatmin ederken halkımızın bir diğer kesiminin bu konuyla ilgili makul endişelerini de gözetecek şekilde karşılayabilme sorunu vardır. İHL de bu sorunun sadece bir parçasıdır. Bu noktanın İHL konusunun hak ettiği genişlikte tartışılmasına olanak sağlayabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmada İHL’nin “fakir öğrencilere okuma olanağı sağladığı” iddiasının abartılı olduğu ancak İHL’nin “kız öğrencilere okuma olanağı sağladığı” iddiasının doğru olabileceği saptanmıştır. Ayrıca İHL’nin isteğe bağlı din öğretiminin alınabileceği bir eğitim kurumu olarak görülmesi nedeniyle teknik olarak kapasitesini aştığı görülmüştür. Bu bulgulardan yola çıkarak bir çözüm için gerçekçi hareket noktalarının (ortaöğretimdeki) “türban/başörtüsü” sorunu ile “isteğe bağlı din öğretimi” konularında İHL dışında alternatiflerin yaratılması olarak görülmüştür.

In this study it is aimed to determine socio-ideological, and symbolic bases of Imam- Hatip Schools’ being a contemporary problem and to determine realistic starting points for a permanent solution for Imam Hatip Schools issue. At lots of studies about these schools the issue was misnamed “the problem of Imam- Hatip schools”. But in our country there is not a simple Imam-Hatip Schools problem. The problem is with the religious-education in Turkey, providing training imams-preachers and effectively dealing with some public demand for religious education as well as effectively dealing with the other public demand for reasonable concerns about this issue. And Imam Hatip Schools are only a part of this problem. It is thought that this point of view can make it possible to discuss the Imam-Hatip Schools issue as wide as it deserts. In this study it is determined that the claim of Imam-Hatip Schools enabling poor students to educate is exaggerated but the claim of Imam-Hatip Schools enabling girl students to educate can be true. And it is also seen that as an optional religious-education instution, Imam-Hatip Schools exceeded their capasity technically. Using these indications it is determined that realistic starting points are “turban/scarf problem” (at secondary education) and creating alternatives for “optional religious-education” except Imam-Hatip Schools.