Türkiye'de gayrimaddi hakların irdelenmesi ve vergi mevzuatı karşısındaki durumu

Abstract

Fikri faaliyet ve yaratıcılıgın meydana getirdigi düsünsel ve maddesel eserler olan gayrimaddi haklar, geçmisten günümüze, tarihin her evresinde, hemen hemen her toplumda önem teskil etmis olup günümüzde teknolojiye baglı olarak insan düsüncesinin kolay aktarılabilmesi nedeniyle hem ekonomik hem de sosyal açıdan toplumların gelisiminde ve ekonomilerinde önemli rol oynamaktadırlar. Günümüz ekonomisinin belki en önemli taslarından biri olmasa da Dünya’da ki üretim merkezlerinin degistigi, fikrin en az üretim kadar deger kazandıgı ve gün geçtikçe çesitlenen ekonomik dalların içerisinde, gayrimaddi hak kavramı önümüzdeki on sene içerisinde dogal artısından çok daha fazla deger kazanacaktır. Kuskusuz ki bu kavramın deger kazanması ile fikir üreten toplumların milli hasılaları artacak ve bu gelirlerin vergilendirilmeleri gerekecektir. Marka, patent, telif hakkı vb. gayrimaddi haklardan dogabilecek gelirler gerek kaynakta vergileme gerekse diger yöntemler ile vergilendirilecek, devlet bu gelirlerden kendisine düsen payı alacaktır. Fakat asıl önemli olan bu tip hakların gerçek bedellerinin vergi sistemlerinin çogu beyan esasına dayandıgından fikri yaratan tarafından belirlenmesidir.. Bu da devlet açısından vergi kayıpları olusturmaktadır. Gayrimaddi hakların tanımlarının daha iyi yapılmasının, vergilendirilmelerinin de daha saglıklı olmasını saglayacagından süphe duyulmamalıdır. Bu nedenle bir çok hukuk dalında tam olarak tanımlanamayan ve bazen birbirinden ayırt edilemeyen gayrimaddi hak kavramlarının daha iyi anlasılabilmesi için hukuk literatürünün içine çesitli çalısmalar ile daha fazla yer edindirilmesi ve tanımlarının daha ayrıntılı ve aydınlatıcı yapılması gerekmektedir.

Intangible assets, being the mental and material achievements created by human tought and creativity, have played a significant role in both the social and the economic development of societies throughout the history, and they are still being an effective means of transfering human thought into technology with a positive role on the progressive growth of today's economies. The concept of intangible assets, although not one of the critical milestones of today's economies, will -in the next decade-gain more of a value than expected in today's world where the center of mass productions are changing, ideas accounting as worthy as products and economies branching out into new ways. As a result of spreading appreciation of intangible assets, countries creating ideas will have surplus values in their national income which needs to be taxed. Any revenue yielding from a brand name, patent or copyright, will be taxed at the source or with other taxation methods by the government as a share of state. It is important that the actual value of these type of rights should be determined by the creator of the idea because most of taxation systems are based on declarations which can easily result with losses in tax collection of the state. There is no doubt that a well description of intangible assets will help reliable taxation of them. Concepts of intangible assets are not very clearly defined in some areas of related laws and they could sometimes be mixed up easily with each other, so it seems essential that a strong literature of law should be established with more clear definitions and explanations of intangible assets.