Tarihî romanlarımızda Üç Haseki Sultan (Hurrem Sultan, Safiye Sultan, Kösem Sultan)

Abstract

Romantizme bağlı olarak doğan milliyetçilik fikri ile edebiyatımızda, köklütarihimiz de konu edilmeye başlamıştır. Özellikle de Tanzimat'tan sonra, Türkleringöçebelikten yerleşik hayata geçişi, Anadolu'ya yerleşmesi, Osmanlı İmparatorluğudönemi çeşitli yönleriyle romanlarda görülür.Dünya edebiyatında ilk örneğini Walter Scott'ın "Waverly" adlı eseriyle verdiğitarihû romanın, bizdeki ilk örneğini de Ahmet Mithat Efendi "Yeniçeriler" adlıromanıyla vermiştir.Osmanlı döneminin işlendiği romanlarda, imparatorluğun parlak dönemleri,zaferleri, denizcilikteki başarıları, önemli şahsiyetleri ve bunlar etrafında yaşananolaylar ele alınmıştır. Bu şahsiyetlerden güzellikleriyle, zekâlarıyla, hırslarıyla,çevirdikleri entrikalarla ve işledikleri cinayetlerle Osmanlı İmparatorluğu'nun kaderinideğiştiren padişah eşleri veya valideleri de yazarların ilgisini çeken konulardanolmuştur.Çalışmamızda tarihe damgasını vuran haseki sultanların hayatını yansıtanromanlar incelenmiştir. Bu incelememizde tarihû romanların edebiyatımızdaki yerini veönemini belirlemek, yazarların romanlarında, tarihi ne şekilde kullandıklarını vegerçeklere bağlılıklarını tespit etmek amaçlanmıştır.Çalışmamızın başında tarih ve edebiyat ilişkisi, tarihû romanın doğuşu, tarihûromanlarda gerçeklik üzerine yapılan tartışmalar üzerinde durulmuştur. Osmanlı sarayteşkilatı ve saray hayatı hakkında da kısaca bilgi verildikten sonra tarihû kaynaklarabağlı kalınarak üç haseki sultanın hayatlarına değinilmiştir. Daha sonra üç haseki sultanıkonu alan romanların vak'a incelemesi yapılmış ve sultanların diğer karakterlerleilişkileri incelenmiştir. Buna bağlı olarak da yazarın roman kahramanına ve o döneminolaylarına bakışı tespit edilmiştir. Son olarak da tarih kaynaklarına bağlı kalınarak,romanlarda tarihû zemini oluşturan olayların, tarihû gerçeklikle uyum içerisinde olupolmadığı tespit edilmiştir.

In our literature,our rooted history was begun subjecting the Nationalism ideawhich was occured connected to romanticism.Especially, after Tanzimat,some subjectslike passing to the settlement life from nomadic life of Turks,settling down to theAnatolia,the period of Ottoman Empire can be seen with various aspectsin the novels.The firs example of historical novel in the world literature was 'Waverley'written by Sir Walter Scott.The first example of historical novel in our literature was'Yeniçeriler' written by Ahmet Mithat Efendi.The novels,in which Ottoman Period was mentioned,bright periods ofEmpire,victories,successes in the field of navigation,important personalities andphenomenons which was developing round those.Among these personalities,Sultans' wives and mothers,who changed the destinyof the Ottoman Empire with their beauties,with their intelligence,with theirgreedies,with their tricks,and committing murder,are the subjects that draw the authors'attention.In our study;novels,reflected the lives of the Sultans'Wives,have beeninspected.We aim at determining the place and importance of historical novels in ourliterature.We also tried to determine how the authors used the history,and theirfaithfulness to the realities in history.At the beginning of our study,it has been mentioned that relation between historyand literature,the birth of the historical novel,arguments about realities in historicalnovels.After a brief information has been given about the Ottoman Palace Organisationand the Palace Life,as being loyal to the historical resources,it is mentioned about thelives of the 3 Sultans' Wives.After that,It has been done occurance inspection about the novels,related to 3Sultans'Wives.Also,It is studied relations of Sultans with the other characters.As a resultof this,It has been determined authors view about the hero of the novel and phenomenonof that period.At the end,being faithful to the historical resources,phenomenons,which formedthe historical basis in the novels,are hormonious or not with the historical reality.