Dinin ulus zihniyeti bağlamında yorum imkânı

Abstract

Bu tez, din yahut dini yaşamın ulus zihniyet bağlamında incelenmesini hedeflemektedir. Ulus zihniyet kavramı, bu tarz bir bağlamda ilk kez kullanıyor olması nedeniyle tezin en temel problemlerinden biridir. Diğer bir problem olarak merkez – çevre kavramlarının kullanımını zikredebiliriz. Tezin İslamlaşma olgusunu bir model olarak iki boyutta incelediğini ifade edebiliriz. İlk boyut yatay ikinci boyut ise dikeydir. İlk boyutta İslamlaşma kültürleşme teorisiyle açıklanabilmektedir. İkinci boyut olarak dikey boyutta ise dini farklılaşma merkez – çevre kavramlarıyla açıklanabilir. Bir olgu olarak merkez toplumdaki grupları ortodoksi ve heterodoksi olarak tanımlar. Ortodoksi, merkezce bir meşruiyete sahip olan olurken, çevre bu meşruiyetten mahrum olandır. Buna bağlı olarak bu çalışmada, 11.yy Türk toplum düşüncesi ve yapısında gerçekleşen dönüşümler resmedilmektedir.

This thesis aims to research, changes of religion or religious life in the context of nation-mentality. The term of “nation mentality”, because of its first using like a this coherence, is the most important problems of this thesis. Another problem is using terms of core – periphery. We can say that; thesis accomplished a model for explaining the Islamization in two dimensions. The first dimension is horizontal and the second is perpendicular. In the first dimension, Islamization can be explained with theory of aculturation in Anatolian area. In the second dimension, it is called as a perpendicular dimension, religious differentiation can be explained with the terms of core – periphery. As a fact that the term of core defines the groups in society like heterodoxy or orthodoxy. Orthodoxy has a legitimation according to the core on the another hand heterodoxy has not it yet. Hence, this thesis elaborates on the transformations that took place in 11th century Turkish society’s thought and structure.