Bursa yöresinde yetiştirilen bazı fasulye (phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinin önemli tarımsal özellikleri üzerinde araştırmalar

Abstract

Bursa yöresinde yetiştirilen dört fasulye çeşidinin bazı tarımsal özelliklerinin araştırıldığı bu çalışma, 1986 üretim yılında Uludağ Üniversitesi Ziraat fakültesi Uygulama ve Araştırma Çiftliği arazisi üzerinde yapılmıştır. Deneme Şansa Bağlı Bloklar Deneme Deseninde 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Denemede bazı fenolojik ve morfolojik özelliklere ait gözlem ve ölçümler yapılmıştır. Elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir. Denemede ele alınan dört fasulye çeşidinde; bitki boyu 60.16- 44.74 cm, bakla boyu 13.16- 10.83 cm, bitkide bakla sayısı 25.40- 21.57 adet, baklada tane sayısı 3.257- 2.251 adet, bitkide tane sayısı 68.13- 54.98 adet, bitkide anadal sayısı 3.76- 3.50 adet, dalcık sayısı 11.76- 9.96 adet, 1000 tane ağırlığı 550.3- 479.8 gr, tane verimi 264.70- 220.66 kg/da, sap verimi 216.95- 163.95 kg/da, hasat indeksi 0.591- 0.538'dir. Çeşitlerin kuru madde üzerinden hesaplanan, kimyasal kompozüsyonunda; ham protein % 22.36, ham selüloz % 4.50-3.96, ham yağ % 1.79-1.27, kam kül % 4.93-3.96, nitrojensiz öz maddeler % 58.93-55.85 arasındadır. Çeşitler arasında tane verimi, ham protein, ham kül, bakımından % 5 olasılık düzeyinde önemli, bitki boyu, baklada tane sayısı, 1000 tane ağırlığı, ham yağ bakımından %1 olasılık düzeyinde çok önemli farklılık saptanmıştır. Verim ile bitkide bakla sayısı (r=0.66k) ve sap verimi (r=0.59k) arasında % 5 olasılık düzeyinde önemli korelasyon saptanmıştır. Bugün için, birim alanda, en yüksek tane ve protein verimine sahip Horoz Oturak 1 çeşidi, özellikle birinci ürün olarak Bursa yöresine önerilebilecek bir çeşittir.

Some agronomic traits of four bean varieties grown in Bursa province were studied in the field experiments in randomized block design with 3 replications at Research Farm of.Faculty, of Agriculture, Uludağ University. Observations and measurements concerning with phenological and morphological traits of varieties were collected and evaluated, and the results were summarized as follows. The maximum and the minimum plant heights oii the varieties were 60.16- 44.74 cm; pod heights 13.16-10.83 cm; pod numbers/plant 25. 40-21. 54; seed numbers/pod 3.257-2.251; seed numbers/plant 68.13-54.95; main branch numbers/plant 3.76-3.50; branchlet numbers 11.76-9.96; 1000-seed weights 550.3-479.8 gr; seed yields 264.70-220.66 kg/da; straw yields 216.95-163.95 kg/da and the harvest inolices 0.591-0.538. Of the chemical compositions of varieties based on the ary matter, the crude protein content varied between 22.41-20.36 %; crude cellulose between 4.50-3.96 %; crude fat 1.79-1.27 %; crude ash 4.93-3.96 %; nitrogen-free extracts 58.93-55.85 %. Seed yields, crude protein contents and crude ash of the varieties differed significantly at the 5 % probability level; while plant height, seed numbers/pod, 1000-seed weight and crude fat at the 1% level. Correlations between seed yield and pod numbers/plant (r=0.66k) and straw yield (r=0.59k) were found to be significant at 5 % level. According to the results, the variety, Horoz Oturak 1 produced the highest seed and protein yields than the other varieties, and it may be suggested to grow as a main crop production in Bursa Region.