Bursa ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve refah ölçütleri açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada Marmara Bölgesi'nde tarımsal üretim faaliyetleri açısından öne çıkan Bursa ilinde koyunculuk işletmelerinin yapısal durumu, yetiştiricilik özellikleri ve ele alınan bu özelliklerin hayvan refahı kapsamında incelenmesine yönelik gözlem ve anket sonuçlarının ortaya konması amaçlanmıştır. Araştırma materyalini, tarımsal faaliyet içinde ağırlıklı olarak koyun yetiştiriciliği ile uğraşan işletmeler oluşturmuştur. Bu kapsamda Yenişehir, Gürsu, M. Kemalpaşa, Karacabey, Keles, Büyükorhan, İnegöl ve Nilüfer ilçelerinde basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle anket yapılacak örnek işletme sayısı 99 olarak hesaplanmıştır. Değerlendirmeye alınan işletmeler küçük ölçekli (50-100 baş), orta ölçekli (101-150 baş) ve büyük ölçekli (151baş ve üstü) olarak üç grup altında toplanmıştır. Elde edilen kategorik değişkenler frekans ve ilgili yüzde değerleri ile ifade edilmiştir. Gruplar arasında yapılan karşılaştırmalarda Fisher'in genelleştirilmiş kesin ki-kare testi kullanılmıştır. Bağımsız risk faktörlerini belirlemek amacıyla isimsel lojistik regresyon analizi uygulanmıştır. Çalışmada; yetiştiricilerin yaşları, meradan yararlanma süreleri, bakım yönetim işlerinden olan kuzuların ayrılması, koç katım yöntemi, koç katım zamanı, göbek kordonu bakımı, yavru zarları ile ilgilenme, damızlıktan çıkarma kriterleri, yapağı ve gübrenin değerlendirilme şekli, çoban kullanımı, merada farklı türlerle otlama, barınak duvar malzemesi, tarım örgütüne üyelik ve işletmede kayıt tutulması gibi koyunculuğun yapısal ve donanımsal özelliklerini ortaya koyan kriterler bakımından işletmeler arasında görülen farklılıklar önemli bulunmuştur. İşletmelerin yapısal ve yönetsel bazı özelliklerinin hayvan refahı noktasında değerlendirildiğinde; yetiştirme, bakım–yönetim uygulamaları, sağlık koruma ve yapısal özellikler bakımından yetersiz ancak iyileştirmeye açık olduğu belirlenmiştir.

In this study, observation and questionnaire results for the structural status, breeding characteristics and review of these characteristics in scope of animal welfare was intended to be put forward for the sheep raising enterprises in Bursa city, which is a prominent place in terms of agricultural production activities in Marmara Region. The study material consisted of enterprises which are mainly active in sheep breeding in agricultural activities. In this scope, number of enterprises in which a poll is to be conducted with simple random sampling method was calculated as 99 in Yenişehir, Gürsu, M. Kemalpaşa, Karacabey, Keles, Büyükorhan, Inegöl and Nilüfer counties. Enterprises taken under review were collected into three groups as small scale (50-100 heads), medium scale (101-150 heads) and large scale (151 heads and more). In result of the study; differences observed among the establishments in terms of criteria that put forward structural and hardware features of age of breeders, meadow benefiting times, separation of the lambs, ram adding method, ram adding time, umbilical cord care, taking care of fetal membranes, criteria for removing from breeding, utilization form of wool and fertilizer, sheephard using, grazing with different kinds in the meadow, shelter walling, membership to agriculture association and record keeping were found important. When some structural and managerial characteristics of enterprises were assessed at animal welfare point; it was determined that they were inadequate in terms of breeding, care-management applications, health care and structural characteristics, but open to improvement.