Hacı Bektaş-ı Veli Dergȃhı'nın son postnişȋni: Salih Niyazi Dedebaba

Abstract

Çalışmanın konusu Hacı Bektaş-ı Veli Dergahı'nın son Postnişini Salih Niyazi Dedebaba'dır. Giriş ve üç bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde araştırmanın amacı, önemi, yöntemi ve kaynaklar hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Bektaşiliğin ve Balkanlar'a yayılışı devamında da Arnavutlar ve Bektaşilik konusu genel hatlarıyla ele alınmıştır. Çalışmanın ana kısmı olan ikinci bölümde Salih Niyazi Dedebaba'nın hayatına ve faaliyetlerine yer verilmiştir. Bu bağlamda çocukluk yıllarından başlayarak, Anadolu'ya göç etmesi, Hacı Bektaş Dergâhı ile tanışması, sırasıyla derviş, baba ve dedebaba oluşu gibi konular ele alınmıştır. Ayrıca sıkıntılı bir dönem olan kurtuluş savaşı ve cumhuriyetin kuruluşunda tekke ve zaviyeleri yasaklayan kanunun çıktığı zamanda Salih Niyazi Dedebaba'nın yaptığı icraatlara yer verilmiştir. Bu bölümün devamında Salih Niyazi Dedebaba'nın Türkiye'de Tarikatlar yasaklandıktan sonra Arnavutluk'a dönüşü, Dedebabalık merkezinin taşıması ve oradaki Bektaşiliği yeniden organize etmesi, icraatları ve son olarak da esrarengiz ölümüyle ilgili iddialar değerlendirilmiştir. Üçüncü ve son bölümde Salih Niyazi Dedebaba'nın vefatndan sonra dünyada Bektaşiliğin durumu ve Dedebabalık postuyla ilgili olan tartışmalar genel hatlarıyla ele alınmıştır.

The subject of this work is the life of Salih Niyazi Dedebaba. This work consists of an introduction and three chapters. The introduction consists of information on the aim, importance, method and references used in this study. The first chapter includes the spread of Bektashism in the Balkan region and in particular the relation between Albanians and Bektashism. The second chapter, which is the main part of this work, consists of the life and work of Salih Niyazi Dedebaba. It starts with the childhood of Salih Niyazi Dedebaba, migration to Anatolia, and continues with topics like the first contact with Hadji Bektash Lodge and becoming a dervish, baba and dedebaba. It also includes Salih Niyazi Dedebaba's activities during the problematic times of the downfall of the Ottoman Empire, creation of the republic of Turkey and the banning law of Tekkes and Zawiyas. Furthemore it deals with Salih Niyazi Dedebaba's return to Albania, his role in reorganizing the Bektashism in Albania, the process of transfering the post of Dedebaba and finally yet importantly, it evaluates his mysterious death. The third and last chapter includes in broad strokes the topic of Bektashism after Salih Niyazi Dedebaba and the debate about the post of Dedebaba.