Pre-Sokratiklerden Aristoteles'e ruh ve ölümsüzlük anlayışları

Abstract

Bu tezin temel amacı, Antik Yunan felsefesindeki ruh ve ölümsüzlük anlayışlarını, tarihsel arka planda duran ilkel, mitolojik ve dinsel ruh anlayışları ile ilişkilerini de kapsayacak bir biçimde ele almaktır. Amacımız, ele aldığımız kavramların kökenlerine inmek ve kavramların geçirdikleri dönüşüm sürecini organik bir biçimde göstermek olmuştur. Tezin ilk bölümü ruh kavramını önceleyen düaliteye ve bu düalitenin ilkel kültürlerdeki yansımalarına ayrılmıştır. İkinci bölümde ise Homerik ve post-Homerik dönemdeki ruh ve ölümsüzlük anlayışları ve ruhun üniterleşmesi süreci ele alınmıştır. Üçüncü bölüm Sokrates öncesinde yaşamış olan ilk Yunan filozoflarının ruh ve ölümsüzlük hakkındaki görüşlerini kapsamaktadır. Bu bölümde pre-Sokratik felsefede bulunan rasyonel ve dinsel gelenek iki ayrı akım olarak sınıflandırılarak incelenmiştir. Dördüncü ve son bölümde Sokrates, Platon ve Aristoteles'in ruh ve ölümsüzlük kavrayışları ele alınmıştır. Sokrates ile birlikte ruh yepyeni bir anlam kazanarak insana ahlaki sorumluluk veren parça olarak kavranmaya başlanmıştır. Platon, ruhu mutlak hakikate ilişkin bilgiyi mümkün kılan parçamız olarak niteleyerek, onu hem bilgi teorisinin, hem de etiğinin ve politikasının merkezine yerleştirmiştir. O, ruhun farklı eğilim ve işlevlerine odaklanarak hem üniter ruh kavrayışına ulaşmış hem de ruhtaki iç çatışma olgusunu tespit etmiştir. Aynı zamanda radikal bir ruh-beden düalizminin de temsilcisi olmuştur. Aristoteles madde ile form kavram çiftine dayanan yeni metafiziğiyle ruh ile beden arasındaki uçurumu kapatarak üniter insan kavrayışına ulaşmıştır. O da Platon gibi ruhun içindeki farklı eğilimlere ve gerilime vurgu yapmıştır. Ayrıca hem Platon hem de Aristoteles, aklı tüm ruhsal öğeler içinde en üst sıraya yerleştirmiş ve ona tanrısal bir doğa atfetmişlerdir.

The main purpose of this thesis is to discuss conceptions of the soul and immortality, by including their relation with primitive, mythological and religious conceptions in the historical background. Our purpose is to get to the bottom of the concepts under investigation and to show the transformation process they got through in an organic form. The first chapter of the thesis elaborates the duality that precedes concept of soul and the reflections of that duality on primitive cultures. In the second chapter, we discussed conceptions of the soul and immortality and the process of unitarisation of the soul in Homeric and post-Homeric era. The third chpater includes the opinions of pre-Socratic Greek philosophers regarding the soul and immortality. In this chapter, the rational and religious conceptions of the soul have been examined under two categories. In the fourth and final chapter, we investigated conceptions of the soul and immortality of Socrates, Plato and Aristotle. With Socrates, soul gained a brand new meaning and started to be seen as the part that gives human beings a moral duty. By describing the soul as the part that makes knowledge of truth possible, Plato put the soul in the center of both his epistemology and ethics and politics. By focusing on different dispositions and functions of the soul, he reached a unitary conception of soul and determined the fact of inner conflict within the soul. He has also been a representative of a radical soul-body dualism. Aristotle closed the gap between soul and body with his new metaphysics based on matter and form and reached the conception of unitary human being. As Platon, he emphasized the different dispositions and inner tension within the soul. Both Plato and Aristotle, placed intellect on the top of all other mental elements and attributed a divine nature to intellect.