İnme sonrası erken dönem hastalarda fonksiyonel elektriksel stimülasyonun omuz ağrısı, subluksayonu ve omuz fonksiyonlarına etkisi

Abstract

Hemiplejik omuz ağrısı hastanın rehabilitasyonunu ile fonksiyonel iyileşmeyi geciktirir ve hastanın yaşam kalitesini düşürür. Bu amaçla çeşitli tedavi seçenekleri ileri sürülmüştür. Çalışma SVO sonrası 3 aydan az süre geçen hastalarda FES'in omuz ağrısı, omuz subluksasyonu ve omuz fonksiyonları üzerine etkisini araştırmak amacıyla tek kör randomize planlandı. 22 hasta randomize olarak kontrol (n: 11) ve tedavi (n:11) grubu olarak ayrıldı. Her iki gruba omuz askısı verildi. Kontrol grubuna hemipleji rehabilitasyon programına ek olarak omuz ağrısına yönelik ağrı sınırında EHA egzersizi uygulandı. Tedavi grubuna egzersiz programına ek olarak elektrik stimülasyonu uygulandı. Tüm hastaların tedavi öncesi (TÖ), tedavi sonrası (TS1) ve tedavi sonrası 3. ayda (TS2) omuz EHA ölçümleri, omuz ağrısı (VAS), fonksiyonel değerlendirme (üst ekstremite fonksiyonel değerlendirme anketi (ÜEFDA)), motor nörofizyolojik değerlendirme (Brunnstrom Üst Ekstremite Evresi, Fugl Meyer Motor Değerlendirme) ve subluksasyon açısından radyolojik evrelemeleri yapıldı.Bizim çalışmamızda Fugl Meyer Motor Değerlendirme ve Brunstrom üst ekstremite iyileşme evreleri açısından tedavi öncesine göre tedavi sonrası 3.hafta ve 3. ay sonuçları karşılaştırıldığında hem FES grubunda, hem de kontrol grubunda istatistiksel olarak anlamlı düzelme saptanmıştır. Subluksasyonu değerlendirdiğimiz radyolojik evreleme skorlarında ise yalnızca tedavi grubunda anlamlı düzelmeler saptanmış olup bu düzelme kontrol grubunda elde edilememiştir. Çalışmamızda fonksiyonel değerlendirmede günlük yaşam aktivitelerindeki fiziksel bağımsızlığı değerlendirdiğimiz ÜEFDA'da FES uygulanan tedavi grubunda istatistiksel olarak anlamlı düzelme saptanırken kontrol grubunda artış saptanmamıştır. Hem FES grubu hem de kontrol grubunda tüm kontrollerde ağrıda anlamlı azalma saptanmıştır. İstirahatle ağrıda FES grubundaki anlamlılık daha belirgindir. Çalışmamızda aktif ve pasif omuz fleksiyonu ve abduksiyonunda hem FES uygulanan hem de FES uygulanmayan grupta anlamlı oranda artış göstermiştir. Aktif omuz iç ve dış rotasyonunda sadece FES uygulanan grupta artış görülürken pasif iç rotasyon değerlerinde her iki grupta da anlamlı artışlar saptanmıştır.Sonuç olarak üst ekstremitenin fonksiyonlarında ve özellikle kronik dönemde ağrının önemli nedenlerinden biri olan omuz subluksasyonunun önlenmesinde erken dönem FES uygulamasının önemli bir tedavi seçeneği olduğu sonucuna varıldı.

The effect of functional electrical stimulation on shoulder pain, subluxation and shoulder functions in early stroke patientsHemipilegia shoulder pain delays the patients rehabilitation and functional recovery and it lowers the patients quality of life as well.For this purpose several treatment options have been suggested. The purpose of this single blinded randomize study was to evaluate the effectiveness of a functional electrical stimulation (FES) treatment on shoulder subluxation, arm function recovery, and shoulder pain in hemiplegic stroke patients less than 3 months after onset of stroke. 22 subjects were assigned randomly to either a control group (n:11) or an experimental group(n:11) Both groups received humeral cuff slings. Control group received conventional physical therapy .The control group received aditional pain-oriented range of motion exercise at the treshold of pain.The experimental group received additonal electric stimulation.All subjects were measured radiologicaly for shoulder lateral range of motion, shoulder pain (VAS) , functional assessment (upper limb functional assessment questionary (ÜEFDA) ) ,motor neurophysiologic assessment (Brunnstrom Upper Limb Stage, Fugl Meyer Motor Assessment) and subluxation.These evaluations were performed at three time periods : before the treatment (TÖ) , at the completion of the program (TS1) and 3 months after the completion of the program.(TS2) In our study ,in terms of Fugl Meyer Motor Assessment and Brunnstrom Upper Limb Stage when the results of 3 weeks after the treatment and 3 months after the treatment were compared with the results before the treatment , there has been statistically significant recovery both in FES and Control groups.In the radiological stage scores tha we evaluated subluxation ,only experimental group showed significant improvements , there were no significant changes in the control group.In our study, in the functional assessment ,as a result of ÜEFDA which we have evaluated physical independency during daily life activities ,while there has been statistically significant recovery in FES group , , there were no significant rise in the control group . Both in FES and Control groups significantamount of reduction in the pain has been stated.Pain in the absence of movement, the significance in the FES group was more clear. In our study , during active and passive shoulder flexion and abduction , there has been significant rise both in FES and Control groups. While in active shoulder internal and external rotation , there has been a sinificant rise only in FES group , in passive shoulder internal rotation , there has been statistically significant rise both in FES and Control groups.In conclusion , in upper limb functions , especially in chronic phase , so as to prevent shoulder subluxation which is one of the most important causes of pain , it has been concluded that the FES therapy early after stroke is a fundamental treatment option