Konjonktürel modeller ile finansal kriz tahmini: Türkiye uygulaması

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de bugüne kadar yaşanmış krizlerin ülkemize olan etkileri dikkate alınarak finansal krizlerin yapısı analiz edilmeye çalışılmıştır. Ülke yönetiminin iyi bir kriz yönetimi ile başarılabileceği günümüzde, yaşanmış krizler birer veri kabul edilerek ekonometrik analizler yardımıyla finansal krizler için yorumlar yapılmaya çalışılmıştır. Kriz dönemlerinde yaşanan sıkıntıların ülkeye olan olumsuz etkilerinin minimize edilmesi için çeşitli metotlar yardımıyla kriz dönemine girilmeden önce gereken önlemlerin alınıp alınamayacağı, nelerin yapılması gerektiği araştırılmıştır. Bu amaçla, krizin göstergeleri olarak tanımlanmış olan seriler ele alınmış, serilerin yapıları zaman serisi analizi çerçevesinde incelenerek uygun modeller geliştirilmeye çalışılmıştır. Ekonometrik zaman serileri analizinin temel konularından biri olan konjonktürel zaman serileri, bu çalışmanın çıkış noktasını temsil etmektedir. Konjonktürel yapı gösteren öncü göstergelerin yapısına uygun şekilde geliştirilen ve tahmin edilen modeller ışığında krizler yorumlanmaya çalışılmıştır. Bunun sonucunda konjonktürel yapıyı dikkate alarak yapılan bu çalışmada gerçekle ilintili yorumlar elde edilmiştir. Krizi yorumlamada uygun olduğu düşünülen modellerin tahmin edilmesinin ardından yapılan ekonometrik ve istatistiksel testler ile doğruluk sınamaları yapılmıştır. Elde edilen bulgular ile sonuçta yaşanmış dönemlerin ışığında, olası krizlere karşı daha temkinli olmak ve minimum zararla kriz dönemini atlatmak için nelere dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Taking account all crisis until now happened in Turkey, this study aims to analyze the crisis basic structure. The better crisis management, the better the country manage. So, all the crisis are used as data for explaining financial crisis with econometric tehniques. To minimize the effects of troubles because of crisis, the best way is using different methods before the crisis happen. For this aim, some questions must be answered. Which precautions must be taken, what we must do before cirisis effects are appeared. To answer these questions easily, in this study, leading indicators are used. Structures of these series are handled in econometric time series analyzes and appropriate models are improved for these series as an econometric approach. One of the main subject of econometrics is cyclical time series analyzes. This is the point of departure of this study. Leading indicator structure are cyclical format. So the models which are appropriate for this series are used to explain currency crisis. Using these models help us to interpret crisis effects. After estimating models apprropriate for leading series, statistical and econometric tests must be handled and the truth of models are appreciated. Finally in this study, people can provide themselves against the crisis effects using some econometric analyzes.