Sigara içen kişilerde sigarayı bırakmaya yönelik niyetin planlanmış davranış teorisine göre değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı sigara içen kişilerde sigarayı bırakma niyeti ile ilişkili faktörleri belirlemektir. Araştırmanın örneklemini Uludağ Üniversitesi öğrencileri ile Bursa Yıldırım İlçesinde yaşayan yetişkin kişiler oluşturmaktadır. Araştırmada sigara içme davranışı ile ilgili özellikler, nikotin bağımlılığı, algılanan ebeveyn tutumları, kişilik özellikleri, öznel norm, tutum, algılanan davranış kontrolü ve bu değişkenlerin sigarayı bırakmaya yönelik niyet ile ilişkileri incelenmiştir. Öğrencilerde sigarayı bırakma deneyimi ve öğrencilerin yaşadıkları yerde sigara içen kişi sayısı sigarayı bırakma niyeti ile ilişkili bulunmuştur. Yetişkinlerde; yaşadığı yerde sigara içen kişilerin olması, sigara içen kişi sayısı, sigarayı bırakma deneyimi, çocuğa sahip olup olmama ve eşin sigara içmesi niyet ile ilişkili bulunmuştur. Niyetin yordayıcılarını belirlemek amacıyla regresyon analizleri yapılmıştır. Buna göre öğrencilerde algılanan aşırı koruyucu baba tutumu ile öznel normun; yetişkinlerde ise tutum, öznel norm ve algılanan davranış kontrolünün niyeti yordadığı bulunmuştur. Sonuçlar ilgili literatür kapsamında tartışılmıştır

The aim of this study is to determine the factors associated with the intention of smoking cessation of smoking people. This study was conducted with sampling from students of Uludag University and people living in Bursa Yıldırım District. In the study; characteristics associated with smoking, nicotine addiction, perceived parental attitudes and personality characteristics, subjective norms, attitudes, perceived behavioral control and intention of smoking cessation were investigated. In students, it has been found that; smoking cessation experience and smokers number in their living environment are associated with intention. In adults; presence of smokers in living environment, number of smokers, smoking cessation experience, whether to have children and smoker spouses have been found as associated with intention. Regression analysis were conducted to determine the predictors of intention in two groups. According to results in students, perceived overprotective father attitude and subjective norm have been found to be predictor of intention. In adults, attitude, subjective norm and perceived behavioral control are predictors of intention. The results are discussed in related literature.