Orta öğretim kurumlarında uygulanan ders geçme ve kredi sisteminin rehberlik hizmetleri içinde yer alan yönlendirme ilkesi açısından değerlendirilmesi

Abstract

Milli Eğitim Temel Kanunu ile, bu kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda, bütün öğrencilere ortaöğretim düzeyinde asgari ortak bir genel kültür vererek; onları ilgi, yetenek ve tercihleri doğrultusunda yükseköğretime, hayata ve iş alanlarına hazırlamak görevi Milli Eğitim Bakanlığının sorumluluğuna verilmiştir. Bu sorumluluk paralelinde, Milli Eğitim Bakanlığınca son yıllarda eğitim sistemimizle ilgili olarak yeniden yapılanma ve geliştirme çalışmalarına başlanarak; 1991-1992 eğitim-öğretim yılından itibaren, ortaöğretim kurumlarının lise kısımlarında "Ders Geçme ve Kredi Sistemi" uygulanmaya başlanmıştır. Bu uygulama ile öğrenciyi merkeze alan bir eğitim anlayışı benimsenerek; öğrencinin başarısızlığı değil de, başarısını değerlendirmek; yönlendirme ilkesine işlerlik kazandırmak ve öğrenci kişilik hizmetlerine yönelik rehberlik anlayışını etkin bir şekilde uygulamaya geçirmek amaçlanmıştır. Benimsenen bu sistemin temel ilkesini, öğrenciyi merkeze alıp; etkin bir rehberlik hizmeti sunarak, onların güçlü yönleri doğrultusunda ilgi, yetenek ve tercihleri dikkate alınıp, yönlendirilmesi oluşturmaktadır. Konu ile ilgili olarak yayımlanmış olan genelgelerde; uygulamaya konulan bu sistemin temelinde, öğrenci kişilik hizmetlerine yönelik rehberlik anlayışını, etkin bir şekilde uygulamaya dönüştürme düşüncesinin yer aldığı belirtilmiş olmasına rağmen, bu güne kadar hazırlanıp xxıı /yayımlanan mevzuatlar incelendiğinde; ortaöğretim kurumlarında yürütülen rehberlik hizmetleri ile ilgili olarak hiç bir yeni ve köklü düzenlemeye rastlanmamaktadır. Bu durum ise, öğrencilerin yönlendirilmeleri konusunda rehberlik hizmetlerinin etkin bir şekilde uygulanması gerekliliğini kabul eden bir sistemin en önemli, aynı zamanda da büyük bir eksikliği olarak kendini göstermektedir. Böyle bir eksiklik ise, sistemin uygulamadaki başarısı açısından anlam kazanmaktadır. Çünkü, ortaöğretim kurumlarında uygulanan Ders Geçme ve Kredi Sisteminin özüne uygun, gerçekçi ve sağlıklı bir öğrenci yönlendirmesi yapılabilmesi için; uzman personelden oluşan, güçlü 've yeterli bir şekilde düzenlenmiş rehberlik sistemine ve programlara ihtiyaç vardır. Konuya bu açıdan bakıldığında; Ders Geçme ve Kredi Sisteminin ortaöğretim kurumlarımızda uygulamaya konulmuş olması, rehberlik hizmetlerinin öneminin kavranmasını -orunlu kılmakta olup; uygulanan sistemi gerçek anlamıyla işlevsel bir hale getirebilmek için, mevcut rehberlik sisteminin, rehberlik hizmeti veren personel ile, bu hizmetle ilgili olan idareci ve öğretmen niteliklerinin ne derece yeterli ve uygun olduğunun bilinmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca bu konu ile ilgili karşılaşılan sorunların belirlenmesi, uygulanan sistemin verimi ve etkinliği yönünden önem kazanmaktadır. Bu araştırma ile, ortaöğretim kurumlarında halen verilmekte olan rehberlik hizmetlerinin, benimsenmiş olan Ders Geçme ve Kredi Sistemi açısından genel bir değerlendirilmesi yapılmaya çalışılmış; gerek sistemin uygulandığı okullarda görev yapan idareci ve öğretmenler, ser ekse rehber öğretmenler açısından sahip olunan rehberlik anlayış ve etkinliklerinin, Ders Geçme ve Kredi Sisteminin amaçladığı "öğrencileri ilgi, yetenek ve tercihleri doğrultusunda yönlendirmek" ilkesine ne dereceye kadar hizmet edebildiği belirlenmeye çalışılarak, uygulamalarda bu konuda karşılaşılan sorunların tespiti amaçlanmıştır. Araştırma ile toplanan verilerin; konu üzerinde düşünme, tartışma ve yeni araştırma olanakları yaratacağı, Verilen rehberlik hizmetlerinin bu güne kadar ki uygulamalar mı gerçekçi bir şekilde.görme imkanı yaratacağı, Konu ile ilgili karşılaşılan güçlüklerin ve bunların kaynaklarının belirlenmesinde yardımcı olacağı, Sistemle ilgili önümüzdeki yıllarda yapılacak yeni düzenlemelerle, alınacak tedbirlere ilişkin ışık tutacağı ve Ders Geçme ve Kredi Sisteminin can damarını oluşturan rehberlik etkinliklerinin iyileştirilmesi çalışmalarında katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmaya ait bulgular, araştırma ile cevap aranann sorular dikkate alınarak; "Öğrenci Yönlendirmesi, " "Öğrencilerin bir alana yönelme konusunda ders seçmedeki yeterlilikleri ve ders seçiminde karşılaşılan güçlükler, " "Danışmanlık hizmetleri ve karşılaşılan problemler," "îdareci, öğretmen ve rehber öğretmenlerin danışmanlık hikmetleri açısından yeterlilik düzeyleri" ve "Okul rehberlik servislerinin durumu ve sistemin gerektirdiği hizmetler açısından karşılaşılan güçlükler" adı ile oluşturulan beş ana başlık altında sunulmuştur. Elde edilen bulgular bu başlıklar altında özetlenecek olursa ; Sağlıklı bir öğrenci yönlendirmesinin gerçekleştirilemediği, Öğrencilerin bir alana yönelme konusunda kendi ilgi ve yeteneklerine uygun bir yeterlilik gösteremedikleri ve ders seçiminde kendi ilgi ve yeteneklerini dikkate almaktan çok daha başka faktörlerin etkisinde kaldıkları, Danışmanlık hizmetleri ile ilgili olarak bilimsel ve sağlıklı bir etkinliğin oluşturulamadığı, Danışmanlık hizmetleri açısından ilgili personelin akademik yönden yetersizliklerinin söz konusu olduğu ve bu hizmetlerin önemi konusunda yeterli düzeyde ortak bir anlayışın oluşturulamadığı, Yönlendirmede gerekli çalışmaları yürütme -açısından okul rehberlik servislerinin yetersiz kaldığı ve bu servislerde görevlendirilen öğretmenlerin hem nicelik, hem de nitelik açısından yeterliliğe kavuşturulmalarına ihtiyaç olduğu görülmektedir. Elde edilen bu bulgulara okul türleri açısından bakıldığında ise; bu sorunların her iki okul türüne ilişkin ortak sorunlar olduğu, ancak Anadolu Liselerinin, Klasik Liselere kıyasla yukarıda anılan başlıklar açısından nispeten daha yeterli düzeyde oldukları görülmektedir. Rehber öğretmen değişkeni açısından bakılacak olursa; genel olarak rehber öğretmeni olan okullarla, olmayan okullar arasında etkinlikler yönünden anlamlı bi farkın görülmemesiyle birlikte, rehber öğretmenlerin; idareci ve öğretmenlerin bilinçlendirilmesi ile, rehberlik etkinliklerinin önemine inandırılmaları açısından varlıklarını hissettirebildikleri söylenebilir.