Mustafa Reşit Paşa ve pozitivizmin Türk siyasal hayatına girişi

Abstract

Batıda uzun yıllar sonucunda oluşan Rönesans, reform, aklın aydınlanması ve sanayi devrimi batıyı uygarlıkta önemli bir noktaya taşımıştır ve bu devinim batıyı diğer ülkelere karşı güçlü hale getirmiştir. Osmanlı Devleti ise batının bu üstünlüğü karşısında sürekli güç kaybederken çözüm olarak da "batı gibi olma" yoluna gitmiştir. Bunun için batıda hakim felsefe olan pozitivizmin Osmanlı Devleti için de bir çözüm yolu olduğu kabul edilmiştir. Toplumu bütün yönleriyle ilgilendiren pozitivizm, Tanzimat Döneminden beri önemli bir yer kaplamaktadır. Fakat pozitivizm batıda olduğu gibi onu oluşturan ana unsurlar olmaksızın Osmanlı Devleti'ne girmiştir. Bu nedenle batıda bıraktığı izleri bırakamamıştır. Çalışmada bu durum ele alınarak tarihsel bir iz takip edilip neden ve sonuçları üzerinde durulmak istemiştir. Pozitivizmin bilim olarak ele alınmamasının önemli sebebi, ona verilen "kurtarıcı" rolünün etkisidir. Dönemin devlet adamlarından olan Mustafa Reşit Paşa salt bir pozitivist düşür olarak karşımızda durmamaktadır. Fakat uzun yıllar batıda görev yaptığı ve pozitivist ideolojinin şekillendirdiği dünyayı teneffüs ettiği için ve Comte ile mektup üzerinden bağlantılı olduğu göz önünde bulundurulduğunda önemli bir kişidir. Tanzimat Fermanı'ndan itibaren şekillendirici felsefi terim olan pozitivizm genç cumhuriyetin de temellerinde oluşturucu unsur olarak yerini almıştır. Ancak zaman zaman pozitivizme "dinin etkisini ortadan kaldırıyor, kültürel değerleri yok sayıyor, bu nedenle batının sadece tekniğini alalım, kültürel yapımızı koruyalım." diye öneriler gelse de dikkat edilmesi gereken noktanın bilimi şekillendiren unsurların kültürden ve tarihten soyutlanamayacağıdır.

Renaissance in the west for many years as a result of the reforms carried the mind of enlightenment and the industrial revolution of the western civilization and an important point in the western part of this movement has become stronger against other countries. The Ottoman Empire in the west is losing power as a permanent solution against the rule of "Do be like the west" and went on his way. The dominant philosophy of positivism in the west it has been recognized that the path to a solution to the Ottoman Empire. Society concerning all aspects of positivism, since occupies an important place in the Tanzimat Period. But without the main elements that constitute it as positivism in the west it came into the Ottoman Empire. Therefore it does not leave traces left by the west. Why work in a historical trail to be followed by taking this situation and want to focus on results. Positivism main reason why scientists considered him the "savior" is an action role. Mustafa Reşit Paşa, one of the period's only state man does not stop in front of us as a positivist lower. But for many years of his duties and to the west by inhalation of the positivist ideology shaped the world and is considered an important person when it is linked to the letter by Comte. Tanzimat Edict from the styling of the young republic positivism philosophical term which has also taken its place as the basic constituent elements. But occasionally positivism "eliminates the effect of the religious and cultural values ignores, so western only technique Let's, let's protect the cultural structure of our." He suggestions come in from the culture that shapes the science points to be considered and can not be abstracted from history.