Bazı makarnalık buğday çeşitlerinin (triticum turgidum var. durum L.) Bursa koşullarında verim ve adaptasyon yeteneği üzerinde araştırmaları

Abstract

Bursa koşullarına adapte olabilecek makarnalık buğday çeşitlerinin bulunması amacıyla onüç çeşidin kullanıldığı ve bu çeşitlere ait verim ve adaptasyon yeteneklerinin belirlen­diği bu deneme 1987-88 döneminde Görükle Uygulama ve Araştırma Çiftliği'nde yürütülmüştür. Deneme’de dört tekrarlanalı tesa­düf blokları deneme deseni kullanılmıştır. Yapılan varyans analizi sonuçlarına göre denemede yer alan çeşitlerde dekara tane verimi (401-525 kg/da), sap uzun­luğu (66.2-85.9 cm.), başak uzunluğu (5.0-7.5 cm.), başakçık sayısı (12.8-18.2 adet), 1000 tane ağırlığı (34.6-46.0 gr.) ile hasat indeksi (%32.7-43.5) değerleri bakımından olan fark­lılığın istatistiki olarak %1 olasılık düzeyinde önemli oldu­ğu saptanmıştır. Buna karşılık metrede başak sayısı (80-115 başak/lmetre), başakta tane sayısı (23.8-33.4 adet) ile bir başaktaki tane verimi (1.05-1.49 gr.) bakımından çeşitler ara­sındaki farklılığın istatistiki olarak önemli olmadığı görül­müştür. Tek yıllık bu deneme sonuçlarına göre, Bintepe (525 kg/da) Tapiga (525 kg/da), Diyarbakır (509 kg/da) ve Gökgöl (485 kg/da) çeşitleri yüksek verim göstermişlerdir. Ayrıca, bu çe­şitlerin başaklanma ve olum süreleri arasında da fazlaca bir farklılık yoktur. Ancak bu çeşitlerin en azından iki yıl da­ha bölgede denenmesi, böylece Bursa koşullarındaki verim ve adaptasyon yetenekleri hakkında daha kesin bir yargıya va­rılması gerekir. Yapılan korrelasyon analizinde ise verimi önemli öl­çüde etkileyen başlıca komponentlerin, 1000 tane ağırlığı (r=0.44xx), bir başaktaki tane verimi (r=0.62xx), bir başakta­ki tane sayısı (r=0.41xx), başakçık sayısı (r=0.30xx) ve sap uzunluğu (r=0.72xx) olduğu görülmüştür.

This research was carried out in order to determine yield and adaptation ability of 13 durum wheat varieties in Bursa conditions in 1987-88 Sown Season. In this research, Bintepe (5250 kg/ha), Tapiga (5250 kg/ha) and Diyarbakır ( 5090 kg/ha) varieties produced the highest yield. All the varieties nearly had the same period of Sown-Fard Dough Stages, This period was 199 days in high yielding cv. Bintepe and cv. Diyarbakır and 197 days in cv. Japiga. In variance analysis, there were significant differen ces at the 1% level between the varieties in yield, culm height, spike height, number of spikelets per spike, 1000 kernel weight and harvest index. But it was found that the differences between the varieties in number of the spike per meter, number of the kernel per spike and kernel weight per spike were not significant, statistically.