Divan şiirinde Rind ve Zahid çekişmesi

Abstract

"Divan Şiirinde Rind ve Zahid Çekişmesi" konulu tezde rind ve zahid arasındaki mücadele gösterilerek, bu iki tip tanıtılmaya çalışıldı. Rinddc ve zahidde bulunan nitelikleri ve hayat felsefelerini belirlerken, Divan sairlerinin söylediklerinden, yani şiirlerinden yararlanıldı. Seçilen Divanlar değişik yüzyıllarda yaşamış şairlere aitti. Ancak daha çok Divan edebiyatının en parlak dönemi olan XVI. yüzyıl eserleri tercih edildi. Rİnd ve zahid tipleri ile ilgili olan beyitler tespit edildikten sonra, bunlar değişik konu başlıkları altında sınıflandırılarak fişlendi. Böylece her iki tipin, olaylara bakışı belirginleşmeye başladı: Daha çok içki, sevgili ve dhı-tasavvuf gibi konular ağırlıklı olmak üzere rind ve zahid hemen her konuda farklı düşüncelere sahipti. Bu da doğal olarak ikisi arasında bir çatışma doğmasına neden olmaktaydı. Rind çevresine karşı kayıtsız, din ve toplum baskısını umursamayan, elinden içki kadehini bırakmayan âşık, arif, divâne, rüsva biri olarak görünüyordu. Oysa zahid, rindin karşısında aşktan anlamayan, dindar görünen ancak dini sadece şekilcilikten ibaret gören ikiyüzlü biri olarak çıkmaktaydı. Kendini her zaman rind olarak gören şair, zahidi, yıpratmaya çalışmaktan ve onunla dalga geçmekten bıkmıyor, hatta ona hakaret etmekten çekinmiyordu. Zahid de hemen her fırsatta rindi ayıplıyor, ona öğüt veriyordu. Divan şiirindeki rind ve zahid arasında görülen bu çekişme, aynı zamanda toplum hayatında dünden bugüne kadar süzülüp gelen gerçekleri göstermesi bakımından da önem taşımaktadır. Tez iki bölümdür. Birinci bölüm: Rind, İkinci bölüm: Zahid. Birinci bölüm alt başlıkları şöyledir: A. Genel Olarak Rind B. Rindin özellikleri C. Rindle İlgili Unsurlar Ç. Rind ve İçki D. Rind ve Sevgili E. Rind ve Din - Tasavvuf F. Rind ve Kıyafet G. Rind-Maddi ve Manevi Haller H. Rind ve Rakip. İkinci bölüm ise şöyledir: A. Genel Olarak Zahid B. Zahidin Özellikleri C. Zahidle İlgili Unsurlar Ç. Zahid ve İçki D. Zahid ve Sevgili E. Zahid ve Din - Tasavvuf F. Zahid ve Kıyafet G. Zahid-Maddi ve Manevi Haller H. Zahid ve Rakip.

In the reseach with the subject “Divan Şiirinde Rind ve Zahid Çekişmesi” (The Contention of Rind and Zahid in Divan Poetry) by showing the contention between two characters called rind and zahid, they were tried to be introduced. While defîning the attributes and life philosophies of rind and zahid, the words of Divan pocts, i.e. their poems were made use of. The selected Divans belonged to poets ffom various centuries. However, mostly the works from the 16* century, which was the most popular era of the Divan Poetry was preferred. After the verses that were related to rind and zahid characters were defined, they were indexed by classifying them according to their subjects. By means of this, the views of the two types started to get clearer: Rind and zahid had distinct opinions nearly in evety aspect of life, especially in beverages, lovers and religion-Sufism. Naturally, this led to a conflict betvveen the two types. Rind seemed like an in love, wise, mad, unrcspectful person who was carefree with his surroundings, had no worry about religion and societal constraints and who drank like a fish. In contrast, zahid was a hypocritical person, who did not know about love when compared with rind and was only formalist in religion despite seeming to be devout. The poet, who alvvays considered himself a rind, never got fed up with wearing zahid down and making fim of him and more to this, he even did not hesitate to insult him. Zahid vilified rind and gave him advice in every occasion. The dispute between rind and zahid, which was seen in Divan Poetry, is also important due to revealing the facts in the social life that are observed from the past until today. The thesis has two main parts. The first part is Rind. The second one is Zahid. The subsidiary parts of the first main part are: A Rind In General B. The Characteristics of Rind C. The Properties of Rind Ç. Rind and Beverage D. Rind and Lover E. Rind and Religion-Sufism F. Rind and Clothes G. Rind- In Material and In Spiritual H. Rind and Rival. The subsidiary parts of the second main part: A Zahid In General B. The Characteristics of Zahid C. The Properties of Zahid Ç. Zahid and Beverage D. Zahid and Lover E. Zahid and Religion- Sufism F. Zahid and Clothes G. Zahid- In Material and In Spiritual H. Zahid and Rival.