Bellek çalışma kılavuzu veya “Unutulanlar, unutanları asla unutmazlar!”

Abstract

Yaklaşık kırk yıldır yeni ve farklı bir sosyal bilimler yöntemiymiş gibi karşımızda duran bellek çalışmaları, belli bir hatırlama nosyonundan hareketle yürütülmeye çalışılmaktadır. Bireyin ve/veya kurumun hafızasında taşıdığı her şey paralel bir bellek sorunu olarak ele alınmaktadır. Sosyal bilimlerde “bellek” kavramının oluşumuna zemin hazırlayan süreç belirsiz gibi görünmektedir; bunda muhakkak bellek alanını herkesin kendi beklentisine göre doldurması önemli bir rol oynamaktadır. Bir çalışma şekli olarak ele alınırsa bellek "türleri" (bireysel/kişisel ve kolektif bellek), esasen “hatırlama” biçimlerinden hareketle geliştirilmiştir. “Batı” düşünce geleneğinin hatırlama biçimlerini ele alışları, “geçmiş” düşüncesinin birçok farklı unsur ve bağlamın zaman anlayışına dayanmasından hareket eder. Edebiyat ile ilgili geçmiş, hatırlama ve bellek okumaları da Batı düşünce geleneğinin geldiği son noktadan hareketle yapılmaktadır. Bellek sorununda belleği bireysel bağlamda ele alan Bergson; kolektif bağlamda ele alan Halbwachs, sosyal bağlamda ele alan Burke, kültürel bağlamda ele alan Assmann’ın çalışmaları paralelinde sosyal bilimlerde geniş bir bakış açısının da kazanması gereken mekanizmalar alt metinde irdelenmiş olacaktır.

Memory studies existing as if it was a new and different method of social sciences and literature since approximately forty years is tried to be undertaken by a certain notion of remembrance. All the storage of the individuals and/or institutions are considered as a parallel memory problem. In the social sciences the process to the formation of the conception “memory" seems to be uncertain. The past, history and memory readings about Turkic World moves also from the point of Western thought. In this article, in addition to the contents of notions of remembering, it will be discussed whether all forms of remembrance can be evaluated as a matter of memory. The differences of the view of past constituting the concept of memory from the knowledge and idea of individual past will be revealed. There will be an overall argument about different kinds of memory types that are developed individually-collectively and culturally. The term memory discussed in the light of two basic theories, both individual and collective; and discussed in the context of past. It has been found that the individual memory theory has an influence on the understanding of individual or personally perceived experiences over time, and the collective memory has an effect on the social perception of the experiments. On memory problem Bergson’s addressing individual context; Halbwachs’s addressing the collective context, Burke’s the social context, Assmann’s cultural context will be discussed. These mechanisms or contexts also will be elaborate in line the sub-text as the folkloric perspective.