Boğazköy barajı hidrolojik havzası'nın su kalitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada; Bursa ili İnegöl ilçesi sınırlarında yer alan Boğazköy Barajı'nın hidrolojik havzasındaki su kaynaklarının incelenmesi ve bu kaynakların su kalite sınıflarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda; havzada belirlenen yedi noktadan farklı zamanlarda olmak üzere toplam dört kez numuneler alınmıştır. Alınan numunelerde Sıcaklık (T), pH, Çözünmüş Oksijen (ÇO), Elektriksel İletkenlik (Eİ), Klorür (Cl-), Florür (F-), Sülfat (SO4--), Sodyum (Na+), Potasyum (K+), Kalsiyum (Ca++), Magnezyum (Mg++), Toplam Sertlik (TS), Karbonat (CO3--), Bikarbonat (HCO3-), Nitrit (NO2-), Nitrat (NO3-), Amonyum (NH4+), Orto-fosfat (o-PO4-3), Toplam Fosfor (TP), Permanganat İndeksi (PI), Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ), Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ), Bor (B), Sodyum Adsorpsiyon Oranı (SAR), Toplam Alkalinite (TA), Toplam Çözünmüş Madde (TÇM), Askıda Katı Madde (AKM) analizleri yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlar, Yerüstü Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği'nde yer alan parametreler dikkate alınarak değerlendirildiğinde; K-16 istasyonunun II. sınıf, K-2, K-6, K-8 ve K-15 istasyonlarının III. sınıf, K-9 ve K-10 istasyonlarının ise IV. sınıf kalitede olduğu belirlenmiştir. Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usüller Tebliği'ne göre sulama suyu kalitesi açısından değerlendirme yapıldığında ise; yüzey sulaması durumunda K-16 istasyonunun II. sınıf, diğer istasyonların III. sınıf, damlatmalı sulama açısından ise, K-10 istasyonunun III. sınıf, diğer istasyonların II. sınıf kalitede olduğu görülmektedir. Havzadaki su kaynaklarının bir kısmının su kalitesi açısından iyi durumda olmadığı, bir kısmının ise nispeten temiz kaynaklar olduğu görülmektedir. Havzada sanayinin gelişmiş olması ve yürütülen tarımsal faaliyetler su kirliliğine neden olmaktadır. Bu çalışmada, havzadaki tüm kirletici odaklar değerlendirilerek, barajı besleyen su kaynaklarının ve sulama amaçlı kullanılacak baraj çıkış suyunun su kalitesinin artması adına çözüm önerileri sunulmaktadır.

The purpose of this study was to investigate the water resources at the hydrological basin of Boğazköy Dam, which is located in İnegöl district of Bursa, and to determine the water quality classes of these resources. So, water samples were taken from seven sampling points of the basin four times at different time points. Analyses of Temperature (T), pH, Dissolved Oxygen (DO), Elektrical Conductivity (EC), Chloride (Cl-), Fluoride (F-), Sulfate (SO4--), Sodium (Na+), Potassium (K+), Calcium (Ca++), Magnesium (Mg++), Total Hardness (TH), Carbonate (CO3--), Bicarbonate (HCO3-), Nitrite (NO2-), Nitrate (NO3-), Ammonium (NH4+), Ortho-phosphate (o-PO4-3), Total Phosphorus (TP), Permanganate Index (PI), Biochemical Oxygen Demand (BOD), Chemical Oxygen Demand (COD), Boron (B), Sodium Adsorption Ratio (SAR), Total Alkalinity (TA), Total Dissolved Solids (TDS), Suspended Solids (SS) were done with the samples. When the results obtained in this study were compared to the parameters in the Surface Water Quality Management Regulations, it was observed that Station K-16 was quality class II, Stations K-2, K-6, K-8 and K-15 were quality class III, and Stations K-9 and K-10 were quality class IV. And if the results were evaluated in terms of irrigation water quality according to the Wastewater Treatment Plant Technical Procedures Communication, it was seen that in terms of surface irrigation, Station K-16 was quality class II and the other stations were quality class III; and in terms of drip irrigation, Station K-10 was quality class III whereas the other stations were quality class II. It was found out that though some of the water resources in the basin were not at good conditions for water quality, some of them were relatively clean. Advanced industry and agricultural activities in the basin cause the water pollution. Assessing all the polluting factors in the basin, solution proposals are presented in this thesis to improve water quality of the water resources feeding the dam and the exit water of the dam which will be used in irrigation.