Orhaneli, Emet ve Mustafakemalpaşa Çaylarının su kalitesinin belirlenmesi

Abstract

Orhaneli, Emet ve Mustafâkemalpa; Çayları'nda belirlenen 12 istasyondan Kasım 2000 - Temmuz 2001 tarihleri arasında mevsimsel olarak taban büyük omurgasızları toplanmış ve Trent Biyotik indeks (TBI), Biyolojik İzleme Çalışma Grubu Skor Sistemi - Biological Monitoring Working Party Score System - (BMWP), Belçika Biyotik İndeksi (BBI) yöntemleri kullanılarak su kalitesi belirlenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda Insecta sınıfına ait 7 takımdan Orhaneli Çayı'nda 33, Emet Çayı'nda 32, Mustafakemalpaşa Çayı'nda ise 30 takson tespit edilmiştir. Bunun dışında her üç Çay'da da Crustacea, Oligochaeta ve Hirudinea sınıfına ait 1 'er takson tespit edilirken, Turbellaria sınıfı sadece Orhaneli Çayı'nda tespit edilmiştir. Mollusca şubesi ise Orhaneli Çayı'nda 3, Emet Çayı'nda 4, Mustafakemalpaşa Çayı'nda 3 takson olarak temsil edilmiştir. Belirlenen 12 istasyondan mevsimsel olarak 60 örnekle ı yapılmıştır. Bu örneklerin her birinde 27 'şer adet fiziksel ve kimyasal analiz gerçekleştirilmiştir. Bunlardan sıcaklık, pH, Nitrat (N03), Nitrit (N02), Amonyum (NH4), Fosfat (P04), Çözünmüş Oksijen (DO), Biyolojik Oksijen İhtiyacı (BOD5) ve Bor (B) değerleri kullanılarak kıtaiçi su kaynaklarının kalite kriterlerine göre istasyonların su kalite sınıflan belirlenmiştir. Her üç Çay'da da sıcaklık, pH ve Nitrat (NO3) değerlerine göre tüm istasyonlar I. sımf su kalitesinde tespit edilirken, diğer kimyasal analiz sonuçlarına göre su kalitesi I. sımf ile IV. sımf arasında değişim göstermiştir. Biyotik indeks uygulamalarına dayanarak yapılan değerlendirmede, Belçika Biyotik İndeksi'ne (BBI) göre her üç Çay'da da indeks değerleri 5-10 arasında değişim göstermiş, su kalitesi örnekleme yapılan birkaç istasyon dışında I. sımf tespit edilmiştir. Biyolojik İzleme Çalışma Grubu Skor Sistemi (BMWP) uygulamasına göre skor 38- 163 arasında değişmiş, su kalite sınıfı çoğunlukla I A olarak saptanmıştır. Trent Biyotik İndeksi'ne (TBI) göre ise indeks değeri 6-12 arasında değişmiş, çoğunlukla su kalite sınıfı I B olarak tespit edilmiştir.

In this study; samples -benthic macroinvertebrates- were taken season? y between November 2000 and July 2001 from the selected twelve stations on Orhaneli, Emet and Mustafakemalpaşa rivers. The water quality of the rivers was determined by using Trent Biotic Index (TBI), Biological Monitoring Working Party Score System (BMWP) and Belgian Biotic Index (BBI) indeces. A total of 95 taxa were identified from the seven orders belonging to the class Insecta; 33 in Orhaneli river, 32 in Emet river and 30 in Mustafakemalpaşa river. 1 taxon belonging to Crustacea, 1 taxon belonging to Oligochaeta and 1 taxon belonging to Hirudinea were also identified in each of those rivers. However, Turbelleria was only identified in Orhaneli river. Total of 10 taxa belonging to Mollusca were identified; 3 in Orhaneli river, 4 in Emet, 3 in Mustafakemalpaşa river. Sixty sampling were done from the selected twelve stations seasonally. Twentyseven physical and chemical analysis were realized from the water samples of those stations. The water quality classes were identified according to inland water quality criterias by using temperature, pH, Nitrate (N03), Nitrite (NO2), Ammonia (NH4), Phosphate (PO4), Dissolved Oxygen (DO), Biochemical Oxygen Demand (BOD5) and Boron (B) values. While the water quality of all of the stations was determined as a first class according to the temperature, pH and Nitrate (NO3) values, it varies from first to fourth class according to the other chemical analysis on the three rivers. Biological data indeces show that Belgian Biotic Index (BBI) scores vary from 5 to 10 in the three rivers and the water quality was determined as first class except a few stations. According to Biological Monitoring Working Party Score (BMWP) index, the score varies from 38 to 163 and according to water quality classification, it frequently was identified as IA. According to Trent Biotic Index (TBI), the score varies from 6 to 12 and it frequently was identified as IB.