Yahudilikte haftalık Peraşa okuma geleneği (haftalık Tevrat okumaları)

Abstract

Bâbil sürgünü dönüşü Ezra liderliğinde dinî ve kültürel alanda yapılan reformlarla bugünkü Yahudiliğin temelleri atılmıştır. Kohen Ezra’nın yaptığı uygulamalar sonucu bu dönemde, Mâbed merkezli ritüelin aksine Tevrat’a dayalı ritüel teşekkül etmiştir. Ezra, Tevrat öğretilerini herkesin dinlemesi için haftalık Tevrat okuma geleneğini başlatmış ve Tevrat’ı bir takvim yılında tamamlanabilecek şekilde 54 peraşaya (bölüm/sure) ayırmıştır. II. Mâbed Dönemi’nden itibaren sinagog ibâdetinin merkezinde yer alan “Haftalık Tevrat Peraşası” okuma geleneği, Tevrat’ın tahkiki ve tâlimini gerekli kılmış; dolayısıyla tefsir geleneğinin de gelişmesine neden olmuştur. Yahudi kimliğini koruma açısından haftalık peraşaların eğitici yönünü göstermeyi amaçlayan bu çalışma, özel gün ve bayramlar ile Şabat’ta okunan peraşaların muhtevasına yer vermektedir. Üç bölümden oluşan bu tezin ilk bölümünde, bu geleneğin oluşmasına yön veren tarihi süreç ve günümüze kadar yapılan belirli Tevrat çalışmaları; ikinci bölümde, Şabat’ta Tevrat okuma ritüeli ve sene boyunca okunan peraşa çeşitleri; son bölümde ise Türkiye Yahudileri tarafından yapılan Tevrat okuma çalışmaları, Şalom Gazetesi’nden “Bu Hafta Peraşa” örneği, ele alınmaktadır.

Today’s Judaism is rooted in the cultural and religious reforms during the return from the Babylonian exile under the leadership of Ezra. As a result of Kohen Ezra's practices in this period, Torah-centred ritual was formed instead of Temple-centred ritual. Ezra started weekly Torah reading custom for everyone to listen and sectioned Torah into 54 parsha (weekly Torah portion) to be completed in one calender year. ''Weekly Torah reading custom'' taking part at the core of synagogue worship from the period of 2nd Temple period, necessitated a critical study and interpretation of Torah, thus contributed into the development of the Torah exegetical tradition. This study, aiming to show the educational aspect of weekly parsha in terms of keeping Jewish identity, looks into the contents of the daily parsha read in special days, feasts and Shabbat. The first part of this research which consists of three parts, studies history leading to the emergence of this custom and Torah reading studies until today. Second part presents Torah reading ritual in Shabbats and various examples of parsha readings during the year. Third part looks into Torah reading studies by Turkish Jews as well as examples of ''This Week Parsha'' readings from Şalom Newspaper.