İşlenen suçlara karşı verilen cezaların caydırıcılığının liseli gençler üzerindeki etkisi

Abstract

Çalışmada, caydırıcılık teorisini liseli gençler üzerinde test etmek amacıyla, darp ve uyuşturucu kullanma suçları üzerinden cezaların kesinliği, ağırlığı ve çabuklu algılarının, suç işleyip işlememe davranışına nasıl bir etkide bulunduğu anlaşılmaya çalışılmıştır. İlk olarak ceza, suç ve caydırıcılık kavramları çeşitli alt başlıklara bölünerek tek tek derinlemesine ele alınmıştır. Toplamda 4 lisedeki 9.10.11. ve 12. Sınıflara ve bu sınıflardan rastgele seçilen sadece birer şubeye, 215’i erkek 277’si kız olmak üzere toplamda 500 öğrenciye anket uygulanmıştır. Öğrencilerden elde edilen veriler istatistik yöntemlerinden Bağımsız Örneklem “t”, Mann-Whitney U ve Pearson Chi-Square Testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Elde ettiğimiz verilerin analizi sonucunda, hem darp suçu için hem de uyuşturucu kullanma suçu için, bu suçları işlemiş öğrenciler ile bu suçları işlememiş öğrencilerin cezaların kesinliği algıları arasında beklentilerimizin aksine olarak anlamlı bir ilişki bulunamazken, beklentilerimizle tutarlı olarak cezaların ağırlığı algıları arasında yüksek düzeyde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Uyuşturucu kullanımı ve darp suçu ile ilgili olarak, bu suçları işlemiş ve işlememiş öğrencilerin, ekonomik durumları arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamışken anne baba eğitim düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Darp suçu ile ilgili olarak, kız ve erkek öğrencilerin cezaların kesinliği, ağırlığı ve çabukluğu algıları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Uyuşturucu suçu ile ilgili olarak ise, kız ve erkek öğrencilerin cezaların kesinliği ve ağırlığı algısı arasında kız öğrenciler lehine anlamlı bir ilişki bulunurken, cezaların çabukluğu algısı arasında bu ilişkiye rastlanmamıştır. Son olarak, Uyuşturucu kullanımı ve darp suçunu işlemiş ve işlememiş öğrencilerin bu suçlarla ilgili değer yargıları arasında, suç işlememiş öğrencilerin lehine yüksek oranda anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

This study aims to test the impact of deterrent capacity of perceived threat of punishments on students’ illicit drug use and physical assaultat the school context through students’ perceptions on certainty, severity, and swiftness of the punishments. In the dissertation, I first discussed in detail the concepts of crime, punishment, and deterrence. Second, I conducted a survey research on a stratified sample of 500 high school students from 9th, 10th, 11th, and 12th grades from 4 high schools of Bursa. The sample consists of 215 male and 277 female students. Third, I tested deterrence hypotheses on this dataset. Contrary to our expectations, “t”, Mann-Whitney U and Pearson Chi-Square tests analyses showed no statistically significant difference in deterrence between rule-abiding students and students who used illicit drugs and physically attacked other students in terms of the perceived certainty of punishments. However, perceived severity of the punishments made a statistically significant difference between these two groups. As for other factor, the economic status variable did not make any differential effect on these two groups but parental variable is statistically significant. When we ran analyses for illicit drug use crime, findings revealed a statistically significant difference between girls and boys in their perceptions of severity and certainty of punishment but for physical assault there is no statistically significant difference in their perceptions of severity, certainty and swiftness of punishment. In other words, girls are more likely than boys to perceive a high level severity and certanity of punishments for illicit drug use. Further, girls are also more likely than boys to perceive a high certainty and severity of punishment for illicit drug use. Finally, seeing these crimes as wrong yielded a statistically significant and negative impact on committing these crimes.