İlköğretim çağı çocuklarında kelime dağarcığı gelişimi

Abstract

Araştırmanın genel amacı, ilköğretim öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimine sosyoekonomik düzey, cinsiyet ve sınıf düzeyinin etkisini incelemektir. Araştırmanın evrenini, 2004-2005 eğitim öğretim yılında Bursa ili sınırları içerisinde bulunan resmi ilköğretim okulu birinci, üçüncü ve beşinci sınıflarına devam eden öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Bursa İli sınırları içerisinde 7 resmi ilköğretim okulunun birinci, üçüncü ve beşinci sınıflarından 120 kız ve 120 erkek öğrenci olmak üzere toplam 240 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimini ölçmek için, asıl formu İngilizce (Peabody Picture-Vocabulary Test) olan, Dunn tarafından geliştirilen ve Türkçe’ye Katz ve arkadaşları tarafından uyarlanan (Öner 1997) Peabody Resim-Kelime Testi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesi bağımsız örneklemler için t testi ve Varyans Analizi ile yapılmış olup, anlamlı farkların kaynağını bulmak için Tukey HSD Testi uygulanmıştır. İstatiksel karşılaştırmalarda anlamlılık düzeyi .01 olarak alınmıştır. Bulgular tablolar halinde özetlenmiştir. Araştırma sonucunda; elde edilen bulgulara göre üst sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimlerinin alt sosyoekonomik düzeydeki öğrencilere göre daha iyi olduğu saptanmıştır. Kız öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimleri ile erkek öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimleri arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Sınıf düzeyi arttıkça öğrencilerin kelime dağarcıkları gelişimlerinin de arttığı gözlenmiştir. Araştırma bulguları; sosyoekonomik düzey ile öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimleri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda; alt sosyoekonomik düzeydeki aileler çocuklarına zengin uyaranlarla dolu bir eğitim ortamı sunamadıkları için Milli Eğitim Bakanlığı, Belediyeler, Üniversiteler, Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Sağlık Bakanlığı, Ana-Çocuk Sağlığı Merkezleri, TRT ve sivil toplum örgütleri tarafından önlemler alınmalı, programlar hazırlanmalı ve sunulmalıdır. Okulda öğretmenler sınıf içi etkinliklerle kelime dağarcığını geliştirici etkinlikler hazırlamalı ve aileleri bu konunun önemi konusunda bilgilendirmelidir.

The main target of this research is to analyse the effects of socioeconomic levels, gender differences and class levels on primary school students vocabulary developmet. The universe of this research is composed of the first, third and fifth classes primary school students attending to public school inside the borders of Bursa city, within the 200-2005 education year. Sampling of the research is composed of a total 240, 120 female and 120 male students from 7 public shcools within the borders of Bursa city. In order to measure the vocabulary development of the students, Peabody Picture-Vocabulary Test, developed by Dunn and adopted to Turkish by Katz and colleagues (Öner 1997), is used. Data analysis is carried out through “t test” and “Variant Analysis” for independent samples and “Tukey HSD Test” is applied to find out the source of meaningful differences. In statistical comparions meaningfulness level is taken as .01. Findings ara summerized in tables. As a result of this research, it is concluded that the vocabulary development of the students from lower socioeconomic level is better than the students from upper socioeconomic level. It is further clean up that there is not a meaningful difference of the female and male students vocabulary development. Also, the vocabulary development depending on the class level increasing. The results of this research points the meaningful relationship between socioeconomic levels and vocabulary development. According to the findings of this research, the parents from lower socioeconomic level can not serve up their children a rich enviroment for vocabulary development. Consequently, the Ministry of Education, civil governments, universities, Society for the Protection of Children, Ministry of Health, TRT, civil organizations should take precautions, prepare programs and serve them. The teachers should prepare activities for the vocabulary development of children and instruct parents about the importance of this subject.