Ekmelüddîn Bâbertî ve kelâm ilmindeki yeri

Abstract

Akaid ve kelâm alanındaki eserlerini Hanefî-Mâtürîdî ekolü çerçevesinde ele alan ve h. vııı. yüzyılda yaşamış olan Ekmelüddîn Bâbertî (ö. 786/1384) muhakkik bilginlerden kabul edilmektedir. Anadolu'dan kalkıp farklı bir coğrafyaya giden, orada Eş'arîlik baskın olmasına rağmen takip ettiği çizgiden taviz vermeyen ve benimsediği görüşleri yaymaya çalışan Bâbertî, yetiştirdiği öğrenciler ve kaleme aldığı eserler vasıtasıyla Anadolu'da İslâmî ilimlerin gelişmesine katkı sağlamıştır.Bu çalışmada Bâbertî'nin telifleri bağlamında kelâmî düşünce yapısı incelenmeye ve kelâm ilmindeki yeri tespit edilmeye gayret gösterilmiştir. Tezde karşılaşılan en temel sorun Bâbertî'nin bazı müellefatının el yazma halinde bulunması ve çözümlenmesi zor çetrefilli konuların yer almasıdır.Mukayeseli bir metot takip edilen tezde Bâbertî'nin fikirlerine temas ettikten sonra, önceki kelâm ulemasının görüşleri ile karşılaştırma yapılmış ve araştırmalar nispetinde onun etkilendiği alimlerin kimler olduğu bulunmaya çaba sarfedilmiştir.Söz konusu tez dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde din ve akîdeye bağlı mevzulara temas edilmiş, ikinci bölümde ilâhiyyât konuları incelenmiş, üçüncü bölümde nübüvveti ilgilendiren meseleler irdelenmiş, dördüncü ve son bölümde ise bazı görünmeyen varlıklar ile âhiret hayatı hakkında bilgi verilmiştir.

Akmal al-Din al-Babarti who lived in the vıııth/xıııth century and produced work, in line with Hanafi-Maturidi school has been considered as one of muhaqqiq scholors who have their own ideas.Al-Babarti immigrated from Anatolia to Egypt. Although the Asharism was dominant there at that times he persistently defended the Hanafi-Maturidi views on theological issues and tried to spread them. Through his pupils and works he made on important contribution to Islamic sciences in the Islamic world including Anatolia.This study deals with al-Babartis theological views as derived from his works and tries to determine his place in the science of kalam. The main problem for this is that most of his works has not been printed yet. Forthermore these include complicated and controversial issues.Using a comparative method, after touching al-Babartis views, the study makes comparisons with previous kalam scholors and explores what scholors influenced him.The study consists of four chapters. Formulated according to the mein theological issues: the first ıs thore related to religion and creed, the second is divine issues, the third is the prophethood and the last is insen creatures and here ofter.