Faaliyet tabanlı bütçeleme tekniği ve bir uygulama

Abstract

Yoğun rekabetin belirlediği günümüz piyasalarında işletmelerin ayakta kalıp başarılı olabilmeleri içinde bulundukları şartları tammalanna ve doğru analiz ederek değerlendirmelerine bağlıdır. Bu zorunluluk işletmelere böyle bir imkanı sunan muhasebe sistemine sahip olmalarını gerektirmektedir. Zira işletmeler temelde kar elde etme amacı taşıyan, dolayısıyla bu amaç doğrultusunda müşterilerine, ortaklarına ve çalışanlarına değer yaratmak durumunda olan organizasyonlardır. İşletmeler günümüz piyasalarında değer yaratmaya yönelik olarak öncelikle, kendi bünyelerinde yapılan faaliyetler ve söz konusu bu faaliyetlerin işletmeye olan fayda ve maliyetleri hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmalı ve bu bilgileri gelişen ve değişen şartlarda yeniden okuyarak bütçe ve raporlarına yansıtmalıdırlar. Bu noktada önemli olan husus bütçe ve raporlar hazırlanırken işletme yönetimine sadece gerçekleştirilen faaliyetlerin tükettiği kaynak miktarı üzerine bilgi verme misyonuyla sınırlı kalınmayıp ayrıca söz konusu faaliyetlerin müşteriye değer yaratıp yaratmadığı hakkında da sağlıklı yargılar geliştirmeye ve bu doğrultuda değişime ve yenilenmeye karşı hassas bir yapıya bürünebilmeye fırsat tamnabilmelidir. Faaliyet tabanlı bütçeleme söz konusu bu ihtiyacı karşılamaya dönük bir fonksiyonelliğe sahiptir. 1920'li yıllardan bu yana uygulanan geleneksel bütçeleme yöntemi, genellikle departmanlara ve atölyelere kaynak dağıtma aracı olarak işlev gören fakat bu haliyle günün ihtiyaçlarına cevap verebilen bir bütçeleme tekniği iken, günümüz koşullarında kaynakların etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasında kendisinden beklenen bütçeleme ve kontrol işlevini yerine getiremediği görülmektedir. İşte bu noktada yönetim muhasebesi içerisinde yeni bir bütçeleme tekniği olan faaliyet tabanlı bütçelemenin işlevselliği ve etkinliği hem teorik hem de uygulamalı olarak bu çalışmada ortaya konulmaktadır.

Today in markets identified with intense competition, it's only possible for business to be alive and succesful is to identify, analysis and evaluate their conditions correctly. This obligation make business to have an accounting system that gives such a possibility because at first businesses want to make a profit and for this aim they have to create value for their customers, shareholders and employees. At first for value creation, businesses have to get detailed informations about activities and their utilities and costs for them. In addition to this they have to interpret this informations in new conditions and project them on their budgets and reports. At this juncture it's impotant that when budget and reports are prepared businesses are not to be limited with informations on resources consumed by activities. To have a sensitive structure for changing and innovating, these informations must give opportunities to businesses in developing ideas on value creative activities. So activity based budgeting is functional for this requirement. Traditional budgeting system has been applied in businesses for 1920's.. In those days traditional system was functional as a means that allocates resources to departments and workshops. It was enough for those days but today it's observed that traditional budgeting system is in lack of sufficiency to use resources productive and effectively. So traditional budgeting system is not successful in budgeting and control process. At this juncture in this study activity based budgeting is argued theoretically and practically as a new budgeting method in management accounting.