Sosyolojik açıdan 1933 Türk üniversite reformu

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde Batıdan örnek alınarak kurulmuş olan İstanbul Darülfünunu'nun, 1933 yılında kadrosunun üçte ikisi tasfiye edildi, ismi İstanbul Üniversitesi olarak değiştirildi. İsviçreli Pedagoji Profesörü Albert Malche'ın hazırladığı rapor doğrultusunda bazı fakülteleri kapatıldı, birleştirildi, yeni enstitüler ilave edildi ve kadrosu Alman Nasyonal Sosyalist rejiminden kaçan kırk kadar mülteci bilim adamıyla takviye edildi. 1933 Üniversite Reformu olarak bilinen olay genel hatlarıyla budur. Hükümetin reforma gerekçe gösterdiği sebeplerin başında Darülfünun'un bilimsel olarak yetersiz olduğu ve Cumhuriyet İnkılaplarına karşı duyarsız kaldığı iddiaları gelmektedir. Aydınlanma düşüncesine dayanarak modern bir ulus yaratmayı amaçlayan iktidar onuncu yılında iç ve dış konjonktürün etkisiyle daha otoriter bir tavır geliştirmiş, üniversiteyi de daha sıkı bir kontrol altına almak istemiştir. Bu çalışmanın amacı bu olayı içinde gerçekleştiği sosyal yapı ve tarihsel bağlam içinde anlamlandırabilmektir.

The two out of three of the staff of İstanbul Darülfünun (House of Multiple Sciences) which was established lately of the Ottoman Empire by taking example from West was closed down in 1933 and its name was changed as Istanbul University. In direction of the report that Swiss Pedagogy Professor Albert Malche prepared, some of the faculties were closed, combined, new institutes were added and about forty refugee scientists who escaped from German National Socialist Regime staff were reinforced. In general terms the event which is known 1933 University Reform is this. The primary reasons that the government showed reason to reform were the claims that Darülfünun was inadequate as scientifically and it?s being nonsensitive to Republic Reforms. The government which aimed at creating a modern nation based on Enlightment thought had developed more authorative attitude in its tenth year with the effect of internal and external conjuncture and wanted university to get under more strict control. The aim of this study is to give meaning to this event in the sense of historical and social structure occurred in.