Bursa Şehri'nin başkentlik sürecindeki gelişimi 1326-1362-1402

Abstract

Bursa'nın başkentlik sürecindeki değişimini ve gelişimini incelediğimiz bu çalışmanın amacı, ilk Osmanlı sultanları döneminde yaptırılan mimari eserlerden yola çıkarak şehrin fiziki, sosyal, kültürel ve ekonomik gelişimine ışık tutmaktır. Bu gelişim çok yönlü bir seyir izlemiş, buna etki eden faktörler çalışma sırasında belirli bir sıralama çerçevesinde açıklanmaya çalışılmıştır. Giriş kısmında şehir sözcüğünün tanımına yer verilerek kapsamı açıklanmış, bu çalışmada nasıl bir yerleşim yerinden bahsedileceğine dair bir fikir verilmeye çalışılmıştır. Bunu takip eden birinci bölümde, öncelikle Anadolu şehirleri daha sonra Selçuklu şehirleri ve en sonunda Türklerde şehircilik geleneği ve Anadolu şehirlerinin gelişimini etkileyen faktörlerden bahsedilerek Osmanlı Devleti'nin kurulduğu süreçte şehir yerleşimlerinde Anadolu'nun bulunduğu nokta ve Osmanlıların devraldıkları gelenek açıklanmaya çalışılmıştır. Bursa, Osmanlıların yönetim merkezi olduğu için Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde gerçekleşen olaylarla şehrin gelişimi arasında önemli bağlar vardır. Bu sebeple ikinci bölümde Bursa Şehri'nin Osmanlı Devleti ağsından önemi ve gelişmesinde başlıca faktörlerden biri olan devletin kuruluş dönemindeki siyasi olayları hakkında bilgi verilmiştir. Bursa Şehri'nin Osmanlı hakimiyetine girmezden önceki tarihi geçmişi ile başlayan üçüncü bölümde, ilk Osmanlı sultanları zamanında şehirde yaptırılan eserler hakkında bilgi verilmiş ve bu eserler çevresinde oluşan mahallelerle biçimlenen Bursa Şehri'nin fiziki dokusu açıklanmaya çalışılmıştır. Dördüncü ve son bölümde beş ana başlık altında, Bursa'nın incelenen dönemde gelişimini sağlayan, birbiriyle bağlantılı faktörler geçerli bir sıralama içinde verilmiş, sonuç bölümünde tüm bunların bir araya getirildiği bir yoruma ulaşılmış ve Bursa'nın gerek Anadolu gerekse Osmanlı Şehir Tarihi açısından önemi hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır.

The main aim of this study which we have examined the change and development of Bursa during its becoming a capital city, is to enlighten the physical, social, cultural and economic development of the city starting with the architectural constructions during first Ottoman Sultans era. This development has followed up multi-way stages and we tiled to explain periodically the factors that affected that development. In the introduction part, the description of the word "city" has been explained with its concept and we tried to give an idea to mention about a settlement place in this study. Consequently, in the first part we mentioned about Anatolian cities, Seljuk cities and finally, we mentioned about the affecting factors of tiie city tradition in Turkey and Anatolia with their developments. Also, we tried to explain the situation of Anatolia settlements during the early years of the Ottoman Empire and the city settlement traditions transferred to Ottomans. As Bursa has been the governing center of The Ottoman Empire, it has important connections with its development and the development of the facts lived during the establishment of Ottoman Empire. For this reason, in the second part, we gave information about the political facts during the graduation of the Ottoman Empire that have been the main factors for the importance and development of The Ottoman Empire. In the third part, where we explained the history of Bursa before the Ottoman governing, information is given about the architectures done by the Ottoman Empires and we tried to explain the physical tissue of the city with its streets shaped with arts. In the forth and final part, we gave five main titles. The development factors of Bursa is given in a line connected to each other during the study period and in the result part we reached a conclusion covering all these facts together with our commentary and we gave a general evaluation of the importance of Bursa regarding Anatolian and Ottoman History.