Böbrek nakilli hastalarda geleneksel ve geleneksel olmayan kardiyovasküler risk faktörlerinin fetuın-A ile ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Böbrek nakli (BN) alıcılarında ölüme en çok kardiyovasküler (KV) hastalıklar sebep olmaktadır. BN sonrasında görülen KV hastalıkların patofizyolojisinde vasküler kalsifikasyon (VK) önemli yer tutmaktadır. VK'a giden endotel disfonksiyonu ile başlayan süreçte inflamasyon belirteçleri ile ilişkili geleneksel olmayan risk faktörlerinin önemli rolü olduğu saptanmıştır. Çalışmamızda BN sonrası KV mortaliteye neden olan geleneksel ve geleneksel olmayan risk faktörlerini, VK'un belirleyicilerinden biri olan serum fetuin-A düzeyi ile KV risk faktörleri arasındaki korelasyonu transplant ve sağlıklı popülasyonda karşılaştırdık. Ayrıca BN alıcılarında normal ve düşük fetuin-A düzeylerinin diğer risk faktörlerini nasıl etkilediğini inceledik.Çalışmaya 62 BN alıcısı ve 27 sağlıklı erişkin dâhil edildi. Katılımcılardan anamnestik bilgiler alındı. Tam bir fizik muayene ve antropometrik ölçümler yapıldı. Laboratuvar tetkikleri için kan alınarak serumları ayrıldıktan sonra uygun saklama koşullarında saklandı. BN alıcılarına ayrıca ekokardiyografik inceleme, arteriyel sertlik (AS) ve kemik mineral dansitesi ölçümleri yapıldı.Transplant grubunun yaş ortalaması 37.8 ± 1.39 yıl, sağlıklı kontrollerin yaş ortalaması 37.7 ± 1.9 yıl idi. Grupların cinsiyet dağılımı, yaş ortalaması, sigara kullanımı, ailede hipertansiyon (HT), diyabet (DM), koroner arter hastalığı (KAH) ve obezite varlığı benzerdi. Transplant grubunda sağlıklı kontrollere göre HT, DM'lu kişi sayısı daha fazla, sistolik ve diyastolik kan basıncı (SKB ve DKB) ölçümleri daha yüksekti. Bel/ kalça oranı daha fazla olmasına rağmen vücut kitle indeksleri (BMI) benzerdi. Transplant grubunun böbrek fonksiyonları normal laboratuvar sınırında olmasına rağmen sağlıklı kontrollere göre daha bozuktu. Trigliserid düzeyi anlamlı yüksek olan BN alıcılarında diğer lipid parametreleri sağlıklı grupla benzerdi. Serum fetuin-A ve hsCRP düzeyi transplantlarda kontrol grubundan anlamlı yüksekti.Fetuin-A düzeyi normal olan BN alıcılarının yaş ortalaması 37.9 ± 1.8 yıl, düşük olanların yaş ortalaması 37.7 ± 2.1 yıl idi. Grupların cinsiyet dağılımları, yaş ortalamaları, SKB, DKB ölçümleri, bel/ kalça oranları, diyaliz ve nakil süreleri, donör özellikleri, sigara kullanan, HT, DM, KAH olan ve aile hikayesi olan birey sayıları benzerdi. Grupların kullandıkları immünsupresif, antihipertansif kombinasyonları, kalsiyum metabolizmasına etkili ilaçlar ve statin kullanım oranları benzerdi. Böbrek fonksiyonları, lipid ve kalsiyum metabolizması tetkikleri arasında fark yoktu. PTH düzeyleri, fetuin-A düzeyi normal olan grupta anlamlı yüksekti. İnflamasyon ve oksidatif stress belirteçlerinin serum düzeyleri farklı değildi. Büyük ve küçük damar elastikiyet indeksleri ve sol ventrikül hipertrofisi oranları benzerdi.Transplant grubunda serum fetuin-A düzeyi ile kreatinin düzeyi arasında pozitif korelasyon mevcuttu (p<0.05, r=0.312). Sağlıklı kontrollerde serum fetuin-A düzeyi yaş (p<0.05, r= 0.393), açlık kan şekeri (p<0.05, r=0.4) ve HDL düzeyi ile (p<0.01, r=0.549) ilişkili bulundu.BN ile değişen ve devam eden KV risk faktörlerini değerlendirdiğimiz, patofizyolojideki yeri nedeni ile serum fetuin-A düzeyi ile ilişkisini irdelediğimiz bu çalışmamızda BN sonrasında birçok KV risk faktörünün düzeldiğini ancak subklinik inflamasyon belirteçlerinin hâlâ sağlıklı popülasyondan yüksek düzeylerde olduğunu gözlemledik. Serum fetuin-A düzeyi ile inflamasyon ve oksidatif stres belirteçleri ve AS parametreleri arasında bir ilişki olmadığını saptadık. KV hastalık fizyopatolojisinde önemli yeri olan geleneksel olmayan risk faktörlerinin geniş hasta ve sağlıklı kontroller arasında karşılaştırılması altta yatan iltihabi sürecin anlaşılmasını sağlayarak BN sonrası sağ kalım süresinin artışına katkıda bulunabilir.

Cardiovascular (CV) diseases are the most common cause of death in kidney transplantation (KT) recipient. Vascular calcification (VC) occupies an important place in pathophysiology of CV diseases after KT. Non-traditional risk factors that associated with inflammatory markers have an important role in VC which starts with endothelial dysfunction. In our study, we compared traditional and non-traditional CV risk factors that cause CV mortality and correlation of serum fetuin-A levels which is one of the decisive of VC with CV risk factors between KT recipients and healthy volunteers. Additionally, we examined the effect of normal and low serum fetuin-A levels on other risk factors in KT recipients.Sixty-two KT recipient and 27 healthy volunteers were included in the study. Anamnestic information retrieved from all participants. A complete physical examination and anthropometric measurements were obtained. Blood samples were stored in appropriate condition after centrifuged. Echocardiography, bone mineral density (BMD) and arterial stiffness (AS) measurements were performed to KT recipients.Mean age in transplant and healthy volunteers were 37.8 ± 1.39 and 37.7 ± 1.9 years, respectively. Sex distribution, mean age, smoking history, family history of hypertension (HT), diabetes (DM), coronary artery disease (CAD) and obesity were similar. Number of hypertensive and diabetic patient was much more and systolic and diastolic blood pressures (SBP, DBP) were higher in transplant group. Although, waist/hip ratio was higher in transplanted group, body mass indexes (BMI) were similar. Although, kidney functions were within normal range in KT recipients it was still higher than healthy volunteers. Except triglyceride levels which are higher in KT group lipid parameters were similar. Serum fetuin-A and hsCRP levels were significantly high in KT group.KT recipients mean age for low and normal fetuin-A levels were 37.9 ± 1.8 and 37.7 ± 2.1 years, respectively. Sex distribution, mean age, SBP, DBP measurements, waist/ hip ratio, dialysis and transplantation durations, donor features, smoking, HT, DM, CAD history and family histories were similar. Immunosuppressive, antihypertensive combinations, statin and calcimimetic drug usage of the groups were similar. No differences were noted in kidney function, lipid and calcium metabolism studies between the groups. Parathormone levels were high in normal fetuin group. Serum inflammation and oxidative stress marker levels, large and small vascular elasticity indexes and left ventricular hypertrophy rates were similar.There was a positive correlation between serum fetuin-A and creatinine levels (p<0.05, r=0.312). In healthy volunteers, there was a relationship between serum fetuin-A levels and age (p<0.05, r= 0.393), fasting blood glucose (p<0.05, r=0.4) and HDL levels (p<0.01, r=0.549).We evaluated the effect of KT on CV risk factors and relationship of serum fetuin-A levels with CV risk factors by its place in pathophysiology in this study and we observed that although many CV risk factors improved after KT subclinical inflammation markers were still higher than healthy volunteers. We found no relationship between serum fetuin-A levels and inflammatory, oxidative stress markers and AS parameters. Comparison of non-traditional risk factors that have an important place on CV illness pathophysiology in large transplanted and healthy volunteer population may contribute to increased survival after KT by understanding underlying inflammatory process.