Türkiye'de doğal ipek üretimi, endüstrisi ve sorunları üzerine bir araştırma

Abstract

İpek böcekçiliği ülkemizde 1500 yıldan beri geleneksel olarak sürdürülmekte olan yardımcı bir tarım koludur. Yaşlı, sakat ve çocuk gibi emeğini diğer tarımsal faaliyetlerde değerlendiremeyen aile fertlerince yapılması, 35-40 günde peşin paralı pazara sunulabilmesi, yılın ilk tarımsal girdisini sağlaması ve yıllardan beri kuşaktan kuşağa geleneksel olarak aktarılması gibi özellikleri nedeniyle kırsal kesimdeki çiftçi aileleri tarafından tercih edilmektedir. Fakat, tarih boyunca zaman zaman krizli dönemler geçiren ipekçiliğimiz birkaç yıldan beri yeni bir darboğaza girmiştir. Ülkemizde 1992 yılında, 800 ton olarak elde edilen yaş koza, ipekböcekçiliğimiz tarihinde Karataban salgını sırasında elde edilen üretimden sonraki en düşük seviyededir. Yaş koza üretimi ve dolayısıyla ham ipek üretimindeki bu düşüşün sebebi, fiyatlardaki istikrarsızlık olarak tespit edilmiştir. Bu sebeple, 1991 yılında yaş koza devlet desteğine alınmıştır. Üreticiler, emeklerinin karşılığını alabilmeleri bakımından yüksek fiyat talep etmektedirler. Sanayiciler ise, koza fiyatlarının ipek ipliği ve kumaş maliyetlerini artırdığı gerekçesiyle koza üretiminin, yüksek fiyat politikası uygulanmadan geliştirilmesini savunmaktadırlar. Ülkemizde, kırsal kesimdeki çiftçi aileleri tarafından gerçekleştirilen ipekböceği yetiştiriciliğinde, hatalı inficar, çevre koşullarının gereğince sağlanamaması, yanlış askı kullanımı ve üreticilerin tohum üretici kuruluşlarla ilişkilerinin az olması nedeniyle son tekniklerin bilinmemesi gibi faktörlerin etkisiyle düşük verim elde edilmektedir. Yaş koza üretimi, Marmara Bölgesi’nde yoğunlaşmıştır. Bu bölgede sanayinin gelişmesiyle yeni iş sahalarının açılması, polikültür tarım nedeniyle yapılan ilaçlamalar ve işgücünün pahalı olması, koza üretimi ve veriminin artmasını engelleyici faktörlerdir. Ülkemizde ipekböceği yetiştiriciliği konusunda potansiyele sahip ve toplam üretimin artmasına yardımcı olabilecek bölgelerde yaş koza alımlarının yapılamaması, bu bölgelerde ipekböcekçiliğinin başlamasına veya gelişmesine engel olmaktadır. Koza alımlarında belli bir standardizasyonun olmaması, kalitenin el ve göz muayenesi ile belirlenmesi, farklı kalitedeki kozaların birlikte çekilmesine ve iplik kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. İpekli tekstil endüstrisinin en büyük problemi, maliyetlerin yüksek olmasıdır. Bunun yanında yasa dışı yollarla da yurt dışından ipek ipliği ve kumaşının gümrük verilmeden çok ucuza getirilmesi iç üretime olan talebi azaltmaktadır. Ülkemizde çekilen ham ipeğin % 9O’ı halı imalatında kullanılmaktadır. Üretilen halının ise % 100’e yakını ihraç edilmektedir. Son yıllarda ipek halı ihracatı, diğer ipek ürünlerinin üretimleri ile birlikte azalma eğilimi göstermektedir. Tek bir ürüne bağlı kalınması, ipek böcekçiliğinin içinde bulunduğu krizi artırmaktadır.

In this study, the condition of sericulture which has a 1500 years past in our country has been researched. The problems that has negative effects on silk production and industry has been determined by a questionnaire, and Solutions have been searched. The investigation showed that, because of various reasons sericulture in our country is in a bottleneck and if necessary precautions are not taken, the production of fresh cocoon and raw silk, which are our traditional products, would gradually decrease and the producer would lose an important income. İn fact, the lowest fresh silk cocoon and raw silk production has occurred in 1992. Likewise, as has been sometimes mentioned in the newspapers, the silk textile industry has been in a danger of vanishing because of illegal important of silk thread and fabrics from foreign countries.