Diyaliz hastalarının marjinal donörden böbrek nakli ile ilgili düşüncelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada diyaliz süresinin kısa ve uzun olduğu diyaliz hastalarının, kadavra böbrek özelliklerinin normalden farklı olduğu marjinal durumlar karşısında; görüşleri, tutumları, eğitim düzeyleri, aktif çalışma durumları, psikolojik ve sosyoekonomik durumlarının bu organı kabul kararı üzerine etkisini karşılaştırmayı amaçladık.Kronik diyaliz tedavisi alan 597 (547 hemodiyaliz, 50 periton diyalizi) hasta çalışmaya dahil edildi. Hastalar toplam diyaliz süresine göre 40 aya kadar olanlar (grup 1) ve 41 ay ve üzeri olanlar (grup 2) olarak ikiye ayrıldılar. Hastalara 3 aşamalı soru soruldu. Birinci aşamada sosyodemografik ve böbrek nakli ile ilgili genel sorular soruldu. İkinci aşamada bazı hastalıkları bulunan veya bazı özellikleri normalden farklı olan kadavra böbreklerinin hastalar tarafından kabul edilip edilmeyeceğine ilişkin verici ve/veya böbrek özelliği ile ilişkili sorular soruldu. Üçüncü aşamada hastaların psikolojik durumlarını değerlendiren hastane anksiyete depresyon (HAD) ölçeği yapıldı. Hastaların tıbbi bilgileri kayıtlardan elde edildi.Gruplar arasında cinsiyet, yaş ortalaması, vücut ağırlığı, vücut kitle indeksi, kan basınçları, sosyoekonomik status (SES) skorları, sigara ve alkol kullanımı açısından anlamlı fark saptanmadı. Böbrek hastalığının primer nedeni olarak; ilk sırada hipertansif nefroskleroz, ikinci sırada DM ve üçüncü sırada ise glomerülonefritler yer almaktaydı. Böbrek nakli olmak isteyen diyaliz hastası oranı %69.3 idi. Canlı nakili tercih eden hasta oranı %50.1, kadaverik nakli isteme oranı %39.9, ikisini de olmak istemeyen hasta oranı %10.1 idi. Canlı vericisi olan hasta oranı %11.7 idi. Kadavradan böbrek nakli için merkezlerdeki bekleme listesine kayıt olan hasta oranı %30 idi.Böbrek hastalarımızın `Marjinal Verici' denilen vericilerden böbrek alma durumuna rızalarının olup olmadığını değerlendirmek için belirlenmiş anket soruları soruldu. 32 soruya verilen cevaplardan toplam her hasta için verici böbrek seçicilik skoru elde edildi. Verici böbrek özelliği seçicilik skoru grup 1'de 37.8 ± 21.6, grup 2'de 31.9 ± 23.3 bulundu (p<0.05). Grup 2'deki hastalar marjinal verici böbreğin kabülünde daha seçiciydiler. Verici böbrek özelliklerinden yakın akraba, aşırı şişman, aşırı zayıf, alkolik verici, karşı cins, akıl hastası, kanunsuz işlere bulaşmış bir vericinin böbreğini kabul etme durumu grup 1'de anlamlı yüksek bulundu. Hastalarımızın eğitim süresi arttıkça verici böbrek özelliği seçiciliğinin anlamlı düşük olduğu gözlendi. Aktif olarak bir işte çalışan hastalarımızın verici böbrek özelliği seçiciliği çalışmayan hastalarımıza göre anlamlı düşük bulundu. Toplam diyaliz süresi ve SES skoru ile verici böbrek özelliği seçiciliği arasında istatistiksel anlamlı ilişkiye rastlanmadı. HAD skorları değerlendirildiğinde grup 2'nin anksiyete ve depresyon skorlarının anlamlı yüksek olduğu gözlendi. Verici böbrek özelliği seçiciliği hem anksiyete hem depresyon ile negatif yönde bir ilişki gösteriyordu. Buna göre anksiyete ve depresyon puanı arttıkça verici böbrek özelliği seçiciliğinin azaldığı görüldü.Sonuç olarak diyaliz hastaları aşırı şişman, aşırı zayıf, yakın akraba, akıl hastası, karşı cins, kanunsuz işlere bulaşmış, dini farklı ve dinsiz bir vericinin böbreğini almaya olumlu bakıyorlardı. Diyaliz hastalarının doktorları tarafından nakline onay verilen durumlarda marjinal donörden alınan böbreğe rızalarını arttırmak için yeni eğitim programları ve politikalar belirlenmelidir.

In this study, we aimed to compare the effects of short and long term dialysis patients opinion, attitude, education levels, employment status, psychological and socioeconomic status against marginal donor transplantation which includes abnormal cadaveric conditions.597 chronic dialysis patients (547 of hemodialysis, 50 of peritoneal dialysis) were included in this study. Patients divided into 2 groups according to their dialysis duration of under 40 months (group 1) and more than 41 months (group 2). Patients were questioned into 3 steps. First step includes sociodemographic data and general kidney transplantation questions. In the second step, patients were questioned about the kidneys of donors that have some unusual disease and have some unusual features. In the last step, patients psychiatric conditions were evaluated with hospital anxiety and depression scale (HAD) and medical records were gathered from their charts.No significant difference were detected between the groups about sex, mean age, weight, blood pressures, socioeconomic status (SES) scores, smoking and drinking habits. Chronic kidney disease etiologies were hypertensive nephrosclerosis, diabetes and glomerulonephritis, respectively. Of 69.3% patients wanted kidney transplantation. Live donor, cadaveric donor transplantation and dialysis predilections were 50.1%, 39.9% and 10.1%, respectively. 11.7% had live donors. 30% were recorded for cadaveric kidney waiting list.Marginal donor transplantation consents were questioned with 32 questions. Selectivity score was obtained from the answers for each question. Difference in selectivity score between group 1 (37.8 ± 21.6) and group 2 (31.9 ± 23.3) was statistically significant (p<0.05). Group 2 patients were more selective about receiving marginal donor kidney. Group 1 patients accepted more receiving kidney from donor who was close relative, morbid obese, cachectic, alcoholic, opposite sex, mentally ill and engaged in unlawful business. Selectivity scores were significantly low in employed patients and patients with high education levels. No significant relationship was documented between selectivity scores with dialysis duration and SES scores. In group 2, patients were more anxious and depressive and donor selectivity was found inversely proportional with anxiety and depression scores.As a result, dialysis patients take a bright view of receiving kidney from donors with morbid obese, opposite sex, different religion or atheist and engaged with unlawful business. New education programs and policy should be determined in order to increase acceptance of marginal donor transplantation in transplantation approval given cases.