Finansal regülasyon ve finansal krizler

Abstract

1990'lı yıllar boyunca dünya ekonomisinde meydana gelen finansal krizlerde, banka-finans kesiminin oynadığı rol ve finansal piyasa başarısızlıkları, finansal regülasyon tartışmalarını da beraberinde getirmiştir. Finansal piyasaların uluslararası entegrasyonu ve finansal yenilikler sonucu ön plana çıkan sistemik risk olgusu, finansal krizlerle mücadelede finansal piyasalardaki etkinlik ve istikrar dengesini sağlayacak düzenleme ve denetleme mekanizmalarının gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu bağlamda çalışmada finansal regülasyon başarısızlıklarının finansal krizlerdeki rolünün ülke deneyimlerinden hareketle incelenmesi ve Türkiye'deki düzenleyici yapının finansal krizler ekseninde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda kriz deneyimleri incelenen ülkelerde ve Türkiye'de meydana gelen regülasyon başarısızlıkları karşılaştırılarak benzerlikler ve farklılıklar ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bilgi ve tecrübe eksikliği ve iktisadi birimlerin düzenleyici süreç üzerindeki manipülasyonundan kaynaklandığı sonucuna varılan regülasyon başarısızlıklarının, ahlaki zafiyet problemine ve rant kollamacı faaliyetlere neden olarak finansal krizlere zemin hazırladığı görülmüştür. Bu çerçevede 2001 Krizi sonrası Türkiye'de, finansal istikrar hedefi gözetilerek oluşturulmaya çalışılan düzenleyici yapının, 1980 sonrası dönemde yaşanan finansal krizlerdeki regülasyon başarısızlıklarından çıkarılan dersler doğrultusunda şekillendiğini ifade etmek mümkündür.

Financial market failures and the role played by the banking-finance sector in the financial crises of 1990s, brought about debates over financial regulation. International integration of financial markets and the phenomenon of systemic risk that came to the fore as a result of financial innovations; put forth the necessity of regulation and supervision mechanisms that will provide the "efficiency-stability balance". In this context, an examination of the role of regulatory failures in financial crises from various country experiences and an evaluation of the regulatory structure in Turkey in the context of financial crises are aimed in this study. In this direction similarities and differences are endeavoured to be put forth by comparing country experiences and regulatory failures in Turkey. It is observed that regulatory failures which are concluded to be emanating from a lack of knowledge and experience and also from manipulations by economic agents' over the regulatory process, cause moral hazard problems and rent seeking activities thus leading up to financial crises. Within this framework, it is possible to state that the regulatory structure that was tried to be formed considering the aim of financial stability is shaped in the light of lessons that have been learned from the regulatory failures of post-1980 financial crises.