Avrupa Birliği ve Türkiye'de serbest bölgeler

Abstract

Genel bir tanımlama ile serbest bölgeler, ülke sınırları dahilinde olmakla beraber, dış ticaret, vergi ve gümrük mevzuatının uygulanması bakımından ülkenin gümrük hattı dışında sayılan bölgelerdir. Bu bölgelerde ilgili ülkeye ait yasal düzenlemeler uygulanmamakta, bunun yanında yapılan faaliyetler için çeşitli teşvikler sağlanmaktadır. Serbest bölgelerin kurulmasındaki amaçlar; ihracatın arttırılması, dış ticaret ve yatırımlar ile ilgili bürokrasinin azaltılması, ithalatın daha kolay ve daha az maliyetli gerçekleştirilebilmesi ve üretim ve istihdamın arttırılmasıdır. Bugün ülkemizde faaliyet gösteren serbest bölgelerin sayısı yirmi bire ulaşmıştır. 1985 yılında 3218 sayılı Kanun'la kurulmaya başlanan serbest bölgeler kuruldukları günden bu yana ekonomiye belirgin katkılar sağlamışlardır. Ağırlıklı olarak sanayi faaliyetlerinin yürütüldüğü serbest bölgelerimizdeki faaliyetlerden elde edilen her çeşit kazanç vergi dışı bırakılmaktadır. Avrupa Birliği'nde serbest bölge uygulamaları incelendiğinde ise, bölgelerde ağırlıklı olarak ticaret faaliyetlerinin yürütüldüğü, dış ticaret, gümrük ve vergi uygulamaları açısından da formalitelerin kısmen daha az olmakla birlikte, ülkemizdeki kadar muafiyet tanınmadığı görülmektedir. Türkiye'deki serbest bölgelerin AB'ye uyum sürecinde tartışma konusu olacağı ve Birlik yasal mevzuatına uyum sağlaması gerektiği açıktır.

In general, free zones can be described as the zones which are within the borders of country, but are out of customs line of the country in terms of foreign trade, tax and administration of customs legislation. Legal regulations of the country are not carried out in these zones; however, various supports are available for the actions performed. The aims of establishing free zones are to increase export, to decrease the bureaucracy related to foreign trade and investments, to perform easier and cheaper import and to raise production and employment. Today, in our country, the number of free zones has reached twenty one. In 1985, the free zones that started to be established through Law number 3218 have had remarkable contributions to economy since then. Every sort of earning gained from our free zones, at which mostly industrial actions are carried out, is tax-exempted. When free zone administrations are examined in EU, it can be seen that in these zones usually trade actions are carried out and although the formalities are partially fewer in terms of foreign trade, customs and taxation, exemption is not as much as in our country. It is very clear that the free zones in our country will possibly be a debatable subject during EU adaptation process and will have to adapt to Union legal legislation.