Henri Bergson’da din ve ahlak ilişkisi

Abstract

Henri Bergson (1859-1941) yaşadığı döneme damga vuran, pozitivizm ve materyalizm düşüncelerinden farklı bir anlayış geliştiren bir felsefecidir. Ruhu ve metafizik alanı kavramanın ve gerçeğe ulaşmanın sezgi ile mümkün olacağını savunarak felsefi düşüncesini sezgi kavramı üzerine kurmuştur. Bergson’a göre bilgiye ulaşmanın yegâne yolu, bilimle elde edilen çıkarımların üzerine sezgisel düşünmektir. Bergson, evrim konusunda da görüşlerini belirterek gerçek evrimin kendini yaratma olduğunu ve bu yaratmanın da hayat hamlesi ile gerçekleşebileceğini savunmuştur. Ancak Bergson, doğa hakkında yeterli derecede bilgi paylaşımında bulunmadığı için Tanrı ve doğa arasındaki ilişki yeterince çözümlenememiştir. Bergson, statik dinde mistisizm etkisinden bahsetmezken dinamik dinin gerçek din olma sebebini mistisizme bağlamıştır. Bergson’un ele almış olduğu mistisizm anlayışı da din felsefesinde yer alan dini tecrübe delilini hatırlatmaktadır. Bergson dini, statik ve dinamik din olmak üzere iki kısma ayırır. Buna göre statik din, gelenek, örf ve adetlere uymayı emreder. Dinamik din ise bütün insanlığa hitap edecek şekilde evrenseldir. Çalışmamızda Bergson’un sezgi düşüncesi etrafında oluşturduğu din anlayışının, ahlak anlayışını etkilediği sonucuna varılmıştır.

Henri Bergson (1859 - 1941) is a philosopher who has been a signatory to the period in which he lived, developing a different understanding from the ideas of positivism and materialism. He founded his philosophical thinking on the notion of intuition, arguing that understanding the spirit and metaphysics area and achieving the truth would be possible through intuition. According to Bergson, the only way to reach information is to think intuitively about the implications of science. Bergson also argued that evolution is the way of creation and that this creation can take place with the life move. However, the relationship between God and nature has not been sufficiently solved since Bergson did not share enough information about nature. While Bergson did not mention the effect of mysticism in static religion, he attributed the reason for the real religion of dynamic religion to mysticism. Bergson's understanding of mysticism also reminds us of the evidence of religious experience in the philosophy of religion. Bergson divides into two parts: religious, static and dynamic. According to this, static religion orders to follow traditions, customs and customs. Dynamic religion is universal to address all humanity. In our study, it was concluded that Bergson's understanding of religion around intuition thought influenced morality.