Değişik yaprak formlarına sahip yem bezelyesi çeşitlerinde ekim zamanı ve ekim sıklığının verim ve verim öğelerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, değişik yaprak formlarına sahip yem bezelyesi (Pisum sativum L.) çeşitlerinde, ekim zamanı ve ekim sıklığının ot ve tohum verimi ile verim öğelerine etkilerini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Bu araştırmada iki normal yapraklı (Solo ve Maro), iki yan- yapraklı (Niva ve Countess) ve iki azaltılmış yapraklı (Maskot ve Masterman) toplam altı yem bezelyesi çeşidi, iki farklı ekim zamanı (kışlık ve yazlık) ve üç ekim sıklığında (25, 50, 100 tohum/m2) denenmiştir. Tarla çalışmaları 1993-1995 yılları arasında Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde yürütülmüştür. Tüm parsellerde çıkıştan sonra m2 de bitki sayısı, bitkide kardeş sayısı, bitki boyu, meyvede tohum sayısı, bitkide meyve sayısı, bitkide tohum sayısı, yatma indeksi, biyolojik verim, hasat indeksi, 1000 tane ağırlığı gibi morfolojik ve tarımsal özelliklerin ölçümü yapılmış, yeşil ve kuru madde verimleri ile tohum verimi değerleri belirlenmiştir. Ayrıca ot ve tohumlarda ham protein oranları saptanmış, kuru madde ve tohumlarda ham protein verimleri hesaplanmıştır. Yapılan araştırmalarda, ekim zamanı ve ekim sıklığının çeşitlerin incelenen özelliklerine önemli etkilerde bulunduğu anlaşılmıştır. Genel olarak kışlık ekilen parsellerde bitkilerin daha iyi geliştikleri, bu parsellerden daha yüksek ot ve tohum verimi alındığı belirlenmiştir. Ekim sıklığı arttıkça tüm çeşitlerde ot ve tohum veriminin arttığı, bu artışın özellikle kışlık ekimlerde belirgin olduğu anlaşılmıştır. İncelenen çeşitler içerisinde yarı-yapraklı formların daha düzenli ve dik geliştikleri, ot ve tohum verimlerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu çalışmanın sonunda, yüksek ot ve tohum verimi için yarı-yapraklı çeşitlerin kışlık olarak en az 100 tohum/m2 ekim sıklığı ile ekilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

The objectives of present study were to determine the effects of sowing season and seeding rate in field pea (Pisum sativum L.) cultivars having different leaf forms on hay and seed yield and their yield components. Two sowing season (Fall and Spring), three seeding rates (25, 50, 100 viable seeds/m2) and six field pea cultivars (Varieties: "Solo" and "Maro" Conventional leafed; "Niva" and "Countess" semi leafless; "Maskot" and "Masterman" tare-leaved) were tested in this study. Field experiments were conducted between 1993 and 1995 at Uludağ University, Agricultural Faculty, Agricultural Research and Application Center, Bursa, Turkey. The morphological and agricultural characteristics such as number of plants per in2, number of tiller per plant, plant height, number of seed per pod, number of pod per plant, number of seed per plant, standing ability, 1 000-seed weight, biological yield and harvest index were determinated. Forage and dry matter yield and seed yield were also determined. In addition, crude protein content of seed and hay were found and crude protein yields of hay and seed were calculated. According to the research it was understood that sowing seasons and seeding rates significantly affected the characteristics of the cultivars. In general, fall sown plants grew better and produced higher hay and seed yield. Increased seeding rates resulted in high hay and seed yield at all cultivars and this increase was particularly pronounced in fall sowings. Standing ability of semi-leafless form was better when compared to other leaf forms and it was also found that their hay and seed yield were higher. This study suggest that in order to obtain high hay and seed yield, semi-leafless cultivars should be seeded with 100 seed per m2 seeding rate in fall.