Elazığ ve çevresi illerde küçük ruminantlarda görülen enterotoksemilerin etiyopatolojisi

Abstract

Bu çalışmada Elazığ ve çevresi illerde küçük ruminant arda ölümlerle karakterize olup, büyük ekonomik kayıplara yol açan enterotoksemilerin etiyopatolojisi incelenmiştir. İzole ve identifiye edilen bakteriyel etkenlerin şekil makroskopik ve mikroskopik lezyonlar kaydedilerek histopatolojik teşhis kriterleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada, sahadan temin edilen 66 enterotoksemi şüp­heli vaka; klinik seyir, bakteriyolojik, makroskopik ve mik­roskopik olarak incelenmiştir. Bakteriyel etken izolasyonu yapılabilen vakalarda, primer enterotoksemi etkeni olan Clostridium perfringens (C1 perfringens) Z49’luk oranla ilk sırada yer almıştır. Enterotoksemi şüpheli vakalardan izole ve identifiye edilen Escher ichi a col i (E. col i) ;7.39.2, Campyl obacter spp. ; 7.7.9 ve Staphylococcus spp. ; 7.3.9 oranlarında saptanmıştır. Cl.perfringens bakteri 1 erinin tip ayrımı yapıldığında ise; en çok görülenler 7.36’lık paylarla Tip C ve D, en az görülenler ise; %4’lük paylarla Tip A ve B olarak saptanmıştır. Kalan 7.20’lık oranda ise; tip tayini yapılamayan toksijenik C1.perfringens bakterileri yer almıştır . Makroskopik muayenelerde, C1.perfringens Tip B ve C enfeksiyonlarında, özellikle koyunlarda ince bağırsaklarda hemoraji ve nekrozlar, Tip D enfeksiyonunda merkezi sinir sistemi ve böbrekte lezyonlar, hemen bütün türler ile enfeksiyonda, karaciğerde nekrotik lezyonlar ve hidroperikardium saptanmıştır. Yüzde yetmiş sistemik, Z30 enterik formda bulunan koli enfeksiyonlarında, kuzularda abomazumda süt kesiği, mezenteriyal lenf düğümleri lezyonları ve bağırsak lezyonları kaydedilmiştir. Campyl obacteriosi s-”de abomazumda süt kesiği ve böbrek lezyonları, Staphylococ enfeksiyonlarında ise karaciğer kapsülasmda apse odakları saptanmıştır. Mikroskopik muayenelerde; C1.perfringens Tip A enfeksiyonunda, karaciğerde toksemik lezyonlar, Tip B enfeksiyonunda karaciğerde aynı bulguyla birlikte akciğer ödemi ve ince bağırsaklarda hemorajik ve nekrotik enterit, Tip C enfeksiyonunda, özellikle yeyunum ve ileumda Tip B ’deki enterit tablosu, Tip D enfeksiyonlarında ise karaciğerde nekrotik ve toksemik lezyonlar ile, böbreklerde nefroz, ensefalomalasi ve akciğerlerde ödem belirlenmistir. Tip tayini yapılamayan grupta ise, karaciğer, böbrek ve akciğer lezyonları ile Tip D’ye benzerlik, bağırsak lezyonları ile de Tip C ’ye yakınlık saptanmıstır. Sistemik koli enfeksiyonlarında; hepatitis parankimatoza, glomerulonefriti akut intersitisyel pnömoni, enterik formda ise; akut kataral enteritis gözlenmiştir. Campylobacteriosis’ de; özellikle kalın bağırsaklarda şiddetli nekrotik enteritis ve böbrek tubuluslarında dejenerasyon tespit edilmiştir. Staphylococ enfeksiyonlarında en önemli bulgu karaciğerdeki fokal yangısel reaksiyonlar olmuştur. Bu sonuçlar; enterotoksemi şüpheli vakalardan izole edilebilen C1.perfringens dışındaki bakteriyel etkenler ile oluşan enfeksiyonların klinik seyir acısından benzerlikler göstermesine karsın patolojik incelemelerde farklılıklar görülebildiğini göstermiştir.

In this study, etiopathology of fatal enterotoxaemias was studied. Enterotoxaemias induce high mortality in sheep and causes extensive economical 1osses in Elazığ and surrounding cities. Bacterial agents were isolated and identified from 66 fatal enterotoxaemia cases. In order to define a diagnostic criterions clinical symptoms, macroscobic and microscobic in these oases were recorded. In 497. of the oases where bacterial isolatinns were possible, Clostridium perfringens was the etiological agent of enterotoxaemia. Other most freguently isolated bacterial species were E.coli, Campylobacter spp. and Staphylococcus spp. with the rates of 39.27, 7.97. and 3.97. respecti vel y. The distribution of Cl.perfringens spp. according to subtypes were as follow; 727. of ali Clostridium species belonged to Type C and D (367. each), 87. of Cl.spp. were Type A and B clostridiums (47. each). In 207. of clostridiums species subtype Identifi cation were not possible. Macroscobic examinations revealed that in Type B and C infections, the primary lesions in the smal1 intestines were necrosis and haemorrhagie. In Type D infections the lesions were located in Central nervous sytem and in kidneys. All elostridi um species induced.necrotic lesions in the liver and hydröperi cardium. Clinical courses of E. col i infeetions followed a syst'emic (7Ö7.) and an enteric form (30%). Macroscobic observations in E.col i systemic infeetions showed collection of curdled mi 1 k "1 -.. “ » in abomasum and lesions in mesenteric lymph nodes. In the enteric form, lesions were concentrated in the intestine. Also collection of curdled milk in the abomasum was noted. Other bacterial infeetions such as campylobaeteriosis and staphylococcal infeetions, induced kidney lesions and focal abcesses in the hepatic capsula respeetively. In microscobic examinations of C1,perfringens Type A infected animals, toxaemic lesions in the liver were observed. In Type B infected animals toxaemic lesions in the liver and haemorrhagie and necrosis in the intestines were prevalent. In Type C infeetions especially in jejunum and ileum, lesions simi lar to there observed in Type E< infeetions were noticed. Type D infeetions were characterized with lesions in multiple organs such as necrotic and toxaemic lesions in the liver, encephalomalacia and oedema in the lung. In the animals where etiological agent subtype indentification was not possible, lesions in the liver, the kidney and the lungs were reminiscent of Type D infeetions. However lesions in the intestine were similar to those of a Type C infeetion. Systemic E.coli infeetions induced hepatic parenchymato- sis, glomerulonephri ti s and acute intersiti ti al pneumonia. In enteric E.coli infeetions the most important finding was acute catarrhal enteritis. Microscobic examinatron of animals infected with Campylobacter spp. indicated extensive and degeneratif changes in tubular structures of kidney. However, pathological changes in the animals infected with agents other than C1.perfringens spp. differ significantiy.