ODDS oranının birleştirilmesinde kullanılan mantel haenszel ve peto yöntemlerinin karşılaştırılması

Abstract

Meta analizi, farklı yer, zaman ve farklı birimler seçilerek yapılmış araştırmaları uygun biçimde bir araya getirerek anakütle için parametre tahminleri yapmayı amaçlayan bir yöntemdir. Tez çalışmasında, ikili değer alan veriler için özet istatistiği olan odds oranını (OR) birleştirmek için kullanılan meta analizi yöntemlerinden en çok tercih edilen Mantel Haenszel ve Peto yöntemlerinin etkinlikleri karşılaştırılmıştır. İlk bölümde, Cochran Q testine göre meta analizine alınan çalışmaların homojen olduğu, ikinci bölümde ise Cochran Q testine göre meta analizine alınan çalışmaların heterojen olduğu durumlara ait farklı örneklem büyüklükleri, farklı çalışma sayıları ve farklı etken olma olasılıklarına sahip verilerden OR'ler üretilerek Mantel Haenszel ve Peto yöntemleri uygulanmıştır. Simülasyon sonuçlarından yararlanarak, Mantel Haenszel ve Peto yöntemlerinin, OR birleştirmedeki etkinliklerinin çalışma sayısından, örneklem büyüklüğünden ve hastalık-etken oranlarından etkilenip etkilenmedikleri ve hangi yöntemin daha tutarlı sonuçlar verdiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Yöntemlerin tutarlılığını karşılaştırmak amacıyla, iki ölçüden yararlanılmıştır. Ölçülerden ilki relatif bias ve diğeri ise relatif hata kareleri ortalamasıdır. Sonuç olarak, gerek çalışmaların homojen olduğu durum gerekse çalışmaların heterojen olduğu durum göz önüne alındığında, her iki yöntemin örneklem büyüklüğü değişiminden etkilenirken analize alınan çalışma sayısından etkilenmediği ve Peto yönteminin Mantel Haenszel yöntemine göre daha tutarlı ve iyi tahmin sonuçları verdiği görülmektedir.

Meta analysis is a method which aims parameter estimation for population of studies for selected different place, time and different units by combining them together. In thesis, the two of the most preferred meta analysis methods for combining odds ratio (OR) which is summary statistics for binary data, Mantel Haenszel and Peto methods are were compared according to efficiency. For two situations, firstly, selected studies in meta analysis are homogeneous according to Cochran Q test, secondly, selected studies in meta analysis are heterogeneous according to Cochran Q test, Mantel Haenszel and Peto methods was performed by generating OR for different sample size, different number of studies and different probability of being a factor. According to simulation results, the questions of whether the efficiency of combining OR for two methods is effected from number of studies, sample size and disease-factor ratio, and which methods is more consistent were investigated. For comparing method consistent, two measures were used. One of them was relative bias and the other one relative root mean square. As a result, for homogeneous and heterogeneous studies, the methods were effected from sample size whereas they did not effected from number of studies. Peto method was more consistent and having better estimation result than Mantel Haenszel.