Dünyada ve Türkiye'de tarım ve gıda ürünlerinde arz talep yönlü değişmeler ve etkileri

Abstract

Günümüzde 925 milyon insanın halen yetersiz beslendiği bir dünyada, gıda arz ve talebi konusu oldukça önem kazanmaktadır. İnsanlık bir yanda açlık ve yetersiz beslenme sorunlarıyla savaşırken, diğer yanda dünyanın bazı bölgelerinde obezite sorunları da mevcuttur. Arz ve talebin, dünya kaynaklarının farklı coğrafyalarda farklı dağılması sebebiyle dünyanın çeşitli bölgelerinde dengesiz olması ve sadece birkaç ülkenin dünya tarım ürünleri ticaretinde söz sahibi olabilmesi sorunları daha da arttırmaktadır.Bu araştırmanın amacı çeşitli tarımsal mal gruplarında geçmiş arz ve talep trendlerini dikkate alarak geleceğe yönelik öngörüler yapmaktır. Bu sayede hemen her bölgede ciddi beslenme sorunları yaşayan ülkelerin üretim ve tüketim eğilimleri hakkında bilgi sahibi olunabilecektir. Bu kapsamda tarım ve gıda ürünlerinin arz, talep ve dış ticaret durumları seçilmiş ülkeler ve dünya genelinde ele alınmış; bazı önemli ürün gruplarında gelecek öngörüleri analiz edilmiştir. Gelecek öngörüsü yapılan ürünlerin seçiminde, genel olarak belirli bir nüfusu ilgilendiriyor olması ve bulunduğu mal grubu içerisinde stratejik bir öneme sahip olması gibi parametreler dikkate alınmıştır. Buna göre; gelecek öngörüsü yapılan ürünler buğday, ayçiçeği, şeker pancarı, kırmızı et ve süttür.Analiz aracı olarak zaman serisi modellerinden ardışık bağlanımlı, bütünleşik-hareketli ortalama metodu kullanılmıştır. Genel olarak veri setleri 1961 yılında başlayarak gelecek 10 yıllık trendler elde edilmiştir. Sonuçlara göre, gelecek 10 yılda dünya genelinde sorun yaşanabilecek ürünler buğday, şeker pancarı, süt ve kırmızı ettir. Özellikle tarım ürünlerinden enerji üretimi konularının gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru yayılması ve gelişmekte olan ülkelerin beslenme alışkanlıklarının et ve ete dayalı ürünlerden oluşmaya başlaması, sorunları daha da arttıracağı beklenmektedir. Ülkemizde ise öngörüsü yapılan her üründe sorun yaşanacağı söylenebilir. Ancak kırmızı et ve süt ürünlerinde arz ve talep dengesizliği diğer ürünlerden daha fazladır. Bu bağlamda ilgili politikaların öncelikle bu ürünlerde yoğunlaşması araştırma sonucunda ortaya çıkan bir durumdur.

Today, world food supply and demand become very important in the world where there are still 925 million people are exposed malnutrition. Humanity is fighting hunger and malnutrition, on the other hand, there are obesity problems are also available in some regions of the world. Supply and demand, due to the collapse of world resources in different regions of the world is unbalanced and only a few countries have a voice in the world trade in agricultural products increases even more problems.The aim of this study is to make predictions for future with taking into account the previous supply and demand trends in the various agricultural commodity groups. Thus, it?s learned production and consumption trends of countries which are experiencing serious nutritional problems in almost every area. In this context, agricultural and food products, supply, demand and foreign trade situation in selected countries and the world is discussed, and some future prospects in major product groups have been analyzed. In general, the prediction of the future selection of the products has been taken into account such parameters like being relevant to a specific population group and being in the strategic importance in the goods. Thus, future prediction of the products is wheat, sunflower, sugar beet, red meat and milk.In this study, auto-regressive, integrated-moving average method is used as analysis of time-series models. Generally, the data set consist of the years between 1961 and 2010, and future trends were derived from that data set. According to the results, the products that will be come across the problems in the world wide in the next 10 years are wheat products, sugar beet, milk and red meat.Especially, the problems in all products are expected to occur because of spreading in issues of energy production from agricultural products from developed countries towards developing countries and spreading of meat and meat-based diet products in developing countries, in our country, each product for which is made the prediction can be said to experience a problem. According to this study, the related policies can be primarily concentrated on these products.