Kıbrıs: Yeni devlet yapılanmasında bir çözüm önerisi olarak fedarasyon

Abstract

Kıbrıs’ın yaklaşık 8000 yıllık tarihi adanın hakimiyetini elde etmeye veya elinde tutmaya çalışan uygarlıkların savaşları, barışları ve mücadeleleri ile doludur. Toplumsal ve ekonomik olarak Avrupalı olan ada, coğrafi ve tarihi yönden Ortadoğuya olan bağını, siyasi ve hukuki yaşamındaki karışıklıklardan kurtulamayarak ortaya koyar. Bu çalışma, Kıbrıs adası üzerinde yıllardır süregelen anlaşmazlığı objektif ve doğru olarak ortaya koymaya ve sorunun adil ve kalıcı çözümü için siyasi, hukuki, ekonomik ve kültürel olarak dikkate alınması gereken noktalara dikkat çekmeye çalışmaktadır. Yukarıdaki noktalara ek olarak, ada üzerinde kurulması gereken devlet örgütlenmesinin ne olması gerektiği konusu da sebep ve sonuçları ile irdelenecektir. Bütün bu etkenlerin incelenmesi sonucunda elde edilen bilgilere dayanan somut bir çözüm önerisine yer verilecektir. ‘Kıbrıs Sorunu’ na çözüm bulmak amacında olan bir kimsenin yapması gereken ilk şey sorunun nereden kaynaklandığını bulmaktır. Bu da bütün ayrıntıları da dikkate alacak şekilde Kıbrıs tarihini incelemeyi ve anlamaya çalışmayı gerektirir. Ancak objektif bir şekilde tarihsel perspektif tüm ayrıntılarıyla incelendikten sonra ileriye dönük sağlıklı değerlendirme ve öneriler yapılabilir; aksi halde soruna çözüm önerisi getirmek bir yana, sorunu doğru anlamak bile mümkün olmayacaktır. Çalışmada içindeki toplumsal dinamiklerin ve dışından gelen olumlu/olumsuz baskıların soruna ne gibi etkileri olduğunu incelenmiş ve son bölümde de sürece dahil olan AB’nin soruna/çözüme ne gibi etkileri olduğunu irdelenmiştir. Kıbrıs sorununun çözüme ulaşmasının önündeki en temel engellerden biri Kıbrıslı Rumların Kıbrıslı Türklerle her türlü eşit paylaşıma hazır olmamasıdır. Gerek tarihsel nedenler, gerekse mevcut asimetrik statüler nedeniyle, iki toplum arasındaki uçurum Kıbrıslı Rumlar lehine aşırı derecede açılmıştır. İşte bu durum, ada üzerindeki kalıcı barışın kurulması ve yaşatılmasını son derece güçleştirmektedir. Sonuç olarak, Kıbrıs, çözülmesi gereken çok bilinmeyenli bir denklem gibi dünyanın gündemini meşgul etmektedir; ancak çözmek için ön koşul ‘anlamaktır^. Önce Kıbrıslılar, sonra da ada dışındakiler sorunu çok iyi anlamalı ve anladıktan sonra çözüm önerisi getirmelidir. Çalışma, detaylı teknik ve özverili araştırma sonucunda, Birleşik Kıbrıs için doğru yönetim şeklinin, tez içinde belirtilen siyasi ve hukuki şartların karşılanması şartıyla, özel düzenlemeleri de (asimetrik) içeren, iki toplumlu, iki kesimli federal Cumhuriyet olarak belirlenmiştir. Çalışma, Yüksek Lisans Tezi olarak, Hakan Aksoy tarafından hazırlanmıştır ve tezin danışmanlığını Doç. Dr. Bekir Parlak yapmıştır. Tezin savunma jürisinde Prof. Dr. Hasan Ertürk ve Doç. Dr. Göksel İşyar bulunmuştur.

Cyprus has a 8000 years old history that is fulled with different civilisationstrying to be sovereign in the island; these civilisationsa have made wars, peaeagreements and struggles with each others past 8000 years. Island is European from thesocial and economic view; but it defenetly belongs to Middle East from the view ofpolitics and law.The aim of this academic study is to explain the conflict lasting for decades in theisland objectively and correct. There are some important points to be noticed whilesearching a fair and ever-lasting peace agreement. These political, law, economic andculturel points found in the thesis.In addition of above, the study, consists of a final advise about the style ofadministration in the United Cyprus considering the causes and effects of the problem.Any person who wants to offer a solution to Cyprus conflict, must knew thesources of the problem firstly. This needs a detailed and objective scan of the historicalview. Unless, it is not possible to understand the conflict correctly. Because of thatreason, the study consisted different reserch methods such as interviews and daily paperresearch. By this way, a wider database has been made and used in the thesis.The conflict could not been solved because of some internal and external reasons;- Cypriotism not supported by both rulers of Turkish and Greek sides.- In the history lessons young Turks and Greeks (especially Greeks) had an ideologicviews.- The Cypriot rulers not showed a political desire (except actual North Cyprus rulers).- The Greek Orthodox Church of the South strongly opposing to a solution with it's ecomomical and ideological power.- The saying 'Motherland' is valid for two societies This motherlands are another affectin the problem. Turks and Greeks always look to the issue as a national case.In the study, different administration models observed and the best suitable onechosen for the United Cyprus. In the post-colonial period, the administration prblemoccured in the countries such Cyprus. Especially, if a country has a multi society (multiculture) the problem is tend to become a big problem. Federal state organisationssupporting cultural differences and coverting to unity. In that manner, cultural andethnic differences are potential power (also risk) for the countries having them.The one of the main reasons in the non-solution of Cyprus Conflict is not to beready of the Greek Cypriots to share the administration and all the other rights andfreedoms with Turkish Cypriots in Cyprus equally. There is an asimetric political andlegal statue between two sides and this is causing the delay for the solution. By the way,federal administration could not be esrablished instead of all the external supports.The study is the result of a detailed technical research. The aim was tounderstand the Cyprus Conflict and to offer a fair, ever-lasting solution in the legal(administrational) manner for United Cyprus. This is oght to be a federal solutionhaving two societies and two sides. Also this needs to have some asimetric arrengementsto secure Turkish Cypriots opposite to popoulational majority of Greek Cypriots.The study is prepared by Hakan Aksoy with the help of advisor Ass. Prof. Dr.Bekir Parlak and approved by Prof. Dr. Hasan Ertürk and Ass. Prof. Dr. Göksel İşyar.