Örgütsel stres kaynaklarının iş tatminine olan etkilerinin tükenmişlik ve dinçlik (coşku) etkileri bağlamında incelenmesi (uygulamalı bir araştırma)

Abstract

Betimleyici tarzda organize edilmiş olan bu çalışmada stres, örgütsel stres, iş, meslek, iş tatmini, tükenmişlik ve dinçlik (coşku) kavramları tanıtılarak bu kavramlar arasındaki ilişkiler Bursa’da bir Lise çalışanları örneklemi içerisinde araştırılmış ve araştırmanın hipotezlerinin doğrulanması yoluna gidilmiştir. Çalışma kurum çalışanlarının bir bölümünün katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara Minessota iş tatmini ölçeği, Shirom-Melamed tükenmişlik ölçeği ve Shirom-Melamed Dinçlik (coşku) ölçeği kullanılarak hazırlanan 46 maddelik bir anket uygulanmıştır. Bu araştırmanın bulguları ile kurum çalışanlarının iş doyumu, coşku ve tükenme duyguları düzeyleri saptanarak bu konuda yapılabilecek çalışma ve gelişmelere veri sağlayabilmek, çalışanların iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri saptanarak işe ilişkin tutum düzeylerinin belirlenmesine ve örgütsel iklimin geliştirilmesine olanak sağlayabilmek ve T.S.K. çalışanlarının geleceğine yönelik çalışmalara ışık tutabilmek amaçlanmıştır. Araştırmada iki veya daha çok değişken arasında, birlikte değişim varlığını veya derecesini belirlemeye çalışan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Kurumda çalışan personelin iş tatmini, tükenme duygusu, coşku duygusu ve bu ölçeklerin alt boyutlarının puanları hesaplanmış, bunların demografik değişkenlerle olan ilişkileri ve birbirleriyle olan ilişkileri incelenmiştir. Örgütsel stres yapıcıların bireylerdeki etkisiyle meydana gelen tükenmişlik etkisinin ve bunun aksi yönünde oluşan dinçlik (coşku) etkisinin kurum çalışanlarının mesleki tatminlerine doğrusal pozitif ve negatif yönlü güçlü ilişki içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Çalışma bu lisenin 138 kişilik toplam personelin 96’sı ile sınırlı olduğundan bu çalışmanın sonuçlarını genellemenin yanlış olabilme ihtimali vardır. Bulgular değerlendirilirken bu gerçek göz ardı edilmemelidir.

In this research, which is organized in a descriptive way, the concepts of stress, organizational stress, job, occupation, occupational satisfaction, burnout and vigor are introduced and the correlations and relations among these concepts are studied and the validity of hypotheses in this research are done in the sample of the employees in a high school in Bursa. The study is conducted by the participation of some of the staff in the organization. The Minessota Occupational Satisfaction Scale, Shirom-Melamed Burnout Scale and Shirom-Melamed Vigor Scale are compiled into one scale of 46 items. And then this compiled scale is asked to the participants. With the findings of this research it is aimed to fix the levels of occupational satisfaction, burnout and vigor to support the following studies on similar topics with new data. Furthermore, it is objected to understand the attitudes of the employees against their organization. By using this information it is aimed to build a mild organizational climate in similar installations. At the same time, it is expected that this research will enlighten the future researches on organizational life of officers and noncommissioned officers in Turkish Armed Forces. Correlational testing methods among the variables are used in this research to define results of the relations. The average scale and sub-scale scores of occupational satisfaction, burnout and vigor of the participants are calculated and their relations and correlations among them and the respondent characteristics are analyzed. As a result burnout effect and its opposite pole, vigor effect which are influenced by the organizational stressors are in positive and negative directional relations with the occupational satisfaction of employees in this organization. It might be wrong to generalize the findings of this study since they are limited to the 96 employees of the high school. The results should be considered regarding this fact.