Uludağ alpin ve subalpin kuşağındaki bozulmuş alanlarda gelişen Verbascum olympicum bitki topluluğunun toprağında azot dönüşümleri üzerinde araştırmalar

Abstract

Verbascum olympicum Boiss Uludağ Milli Park'ı sınırlan içinde yer alan alpin ve subalpin kuşakta bozulmuş alanların öncü türlerinden biridir. Render ve ark (1994), bu türün Uludağ subalpin kuşağındaki turizm gelişim merkezinin yakın çevresindeki bozulmuş alanlarda, yol kenarları ve terkedilmiş koyun ağıllan üzerinde baskın olduğunu, ve bölgenin ruderal vejetasyon tipini temsil ettiğini bildirmişlerdir. Çalışmamızda, Uludağ alpin ve subalpin kuşağında yayılış gösteren V. olympicum ruderal bitki topluluğunun toprağının iki farklı katmanında (0-5 cm ve 5-15 cm) N mineralleşmesi ve yıllık net verim alan inkübasyonu yöntemiyle araştınlmıştır. Net mineral azotun mevsimsel değişiminin anlamlı olduğu saptanmıştır. Toprağın 0-15 cm'lik katmam için yıllık net mineral azot verimi 96.51±33.04 kg/ha olarak hesaplanmıştır. Toprak nemi, pH, organik C, toplam N, Maksimal su tutma kapasitesi (%MSK), C/N oram gibi ortam etmenler ve net mineral azot verimi arasında basit korelasyon analizleri yapılmışta-. V. olympicum ruderal bitki topluluğun net mineral azot verimi bu bölgedeki diğer topluluklarınkiyle karşılaştınlmıştır. Net mineral azot verimi Festuca sert yastıkçık, Juniperus bodur çalı ve Nardus nemli çayır topluluktan için hesaplanan verimden yüksek bulunmuştur. Sonuçlanınız, Uludağ subalpin ve alpin kuşağında insan etkenliğiyle bozulmasını takiben gelişen sekonder süksesyonun başlangıç aşamasında azot mineralleşmesinin artığını göstermektedir.

Verbascum olympicum Boiss. is one of the pioneer species spreads on destroyed sites on alpine and subalpine belt in Uludağ National Park, Bursa. Rehder et al (1994) reported that this species dominant on the destroyed sites around the tourism development centers, roadsides and on the abandoned sheep folds and they reported that V. olympicum-commumty represents the ruderal vegetation type on these areas. In this study, N mineralization and annual net productivity in two soil depths (0-5 and 5-15 cm) of V. olympicum-commumty were examined with field work. The significant seasonal fluctuation of net mineral nitrogen was found. Annual production of N-mineralization was 96.5 1± 33.04 kg/ha in the 0-15 cm depth of soils. Simple correlation analyses were performed between net N-mineralization and environmental factors such as soil moisture, pH, Organic C, total N, Water Holding Capacity (WHC), C/N rates. Net mineral nitrogen productivity in the soil of V. olympiaim-commumty was compared to that of other communities in this area. It was higher than that of Festuca- hard cushion, Juniperus- dwarf shrub and Nardus-meadow plant communities. Our results indicate that nitrogen mineralization in alpine and subalpine belt of Uludağ increased in the first stage of secondary succession following anthropogenic disturbances.