Bazı seçilmiş adi fiğ (Vicia sativa L.) hatlarının verim ve önemli tarımsal özellikleri

Abstract

Bu araştırma bazı seçilmiş adi fiğ (Vicia sativa L.) hat ve çeşitlerinin verim ve önemli tarımsal özelliklerinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Çalışmalar U.Ü. Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği'nde yürütülmüştür. Deneme "Tesadüf Blokları Deneme Deseni"ne göre planlanmış ve üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada 24 hat (14,28,31,42, 50,53,54,64,73,74,79,120,122,123,126,130,133,140,142,157,166,170, 172,173) ve 4 çeşit (Karaelçi, Emir(20-l), Kubilay ve Tazza) kullanılmıştır. Araştırmalarımızda elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir. Morfolojik özellikler -Bitki boyu yönünden hat ve çeşitler arasında önemli faklılıklar ortaya çıkmıştır. Gözlemlere göre çeşitler arasında Karaelçi hatlar arasında ise 157 nolu hat en uzun bitki boyuna sahiptir. -Yaprakçık eni yönünden hat ve çeşitler arasında önemli faklılıklar bulunmuştur. Hat ve çeşitler arasında en yüksek yaprakçık eni değeri Emir(20-1) ve Karaelçi çeşitlerinde tespit edilmiştir. Bunları 120 ve 126 nolu hatlar izlemiştir. -Yaprakçık boyu yönünden hat ve çeşitler arasında önemli faklılıklar bulunmuş ve 123 nolu hattının en yüksek değere sahip olduğu saptanmıştır. -Bitki boyunda olduğu gibi ilk bakla yüksekliğinde de Karaelçi çeşiti en yüksek değere sahiptir ve bunu 157 nolu hat izlemiştir. -Hat ve çeşitler arasında bitkide bakla sayısı yönünden istatiksel faklılıklar olmamasına rağmen, en fazla bitkide bakla sayısına 54 nolu hatta rastlanmıştır. -Hat ve çeşitler arasında boğumda en fazla bakla sayısına Karaelçi çeşiti sahip olmuş bunu 53 ve 157 nolu hatlar izlemiştir. -Hat ve çeşitler arasında baklada tohum sayısı yönünden Önemli farklılıklar ortaya çıkmış ve 54 nolu hat en yüksek değeri vermiştir. -En fazla 1000-tane ağırlığı Emir(20-1) çeşitinde ve 28 nolu hatta elde edilmiştir. Agronomik (Tarımsal) özellikler -En yüksek ilkbahar büyüme gücü 120 nolu hatta saptanmıştır. -Hat ve çeşitler arasında çiçeklenme süreleri bakımından istatistik faklılıklar ortaya çıkmış ve 64,120,123,130,142,173 nolu hatlar ile Kubilay çeşiti en kısa sürede %50 çiçeklenmeye Ulaşmışlardır. -Yaş ot verimi yönünden en yüksek değer 123 nolu hatta tespit edilmiştir. -Kuru madde veriminde en yüksek değer yaş ot veriminde olduğu gibi 123 nolu hatta görülmüştür. -Tane verimi yönünden hat ve çeşitler arasında önemli faklılıklar ortaya çıkmış ve en yüksek tane verimi 172 nolu hatta elde edilmiştir. -Yapılan hamprotein analiz sonuçlarına göre kuru maddede en yüksek hamprotein verimine 123 nolu hatta, tanede ise 133 nolu hatta rastlanmıştır. incelenen özellikler Arası ilişkiler -Araştırmada incelenen özelliklerin kendi arasındaki ilişkileri de incelenmiştir. Tane verimi ile pozitif ve önemli ilişkisi bulunan özellikler tanede hamprotein verimi (r=0.246**), kuru madde verimi (r=0.309**), yaş ot verimi (r=0.294**), ilkbahar büyüme gücü (r=0.373**) iken, çiçeklenme süresi (r=- 0.329**) ve boğumda bakla sayısı (r=-0.402**) ise negatif önemli ilişki oluşturmuşlardır. -Kuru madde verimi ile tanede hamprotein verimi (r=0.270*), kuru maddede hamprotein verimi (r=0.874**), yaş ot verimi (r=0.900**), ilkbahar büyüme gücü (r=0.500**), tane verimi (r=0.309**) arasında pozitif ve önemli ilişkiler bulunmuştur. 1992 yılında yapmış olduğumuz bir yıllık araştırma sonuçlarına bakarak kesin kararlar vermek yanlış olabilir. Ancak ıslah çalışmalarında kullanılacak olan bu hatlar üzerinde kesin karar verebilmek hatların mikro ve makro verim denemelerinden geçirilmesi gerekir. Bu amaçla hatlar iki çeşit ile birlikte mikro verim denemesine alınmış ve araştırmaları sürdürülmektedir.

This research was conducted to investigate the yield and some significant agricultural traits of some selected lines and varieties of vetches (Vicia sativa L.) in 1992. Studies had been performed at the Research and Appliying Center of Agriculture Faculty of Uludağ Universitiy. In the research were used 24 lines and 4 varieties. Different observations and measurements had been done on the morphological and cultural (agronomic) traits of plants from the plant emergence to seed harvest. 14 lines were selected, among the total lines included in study, taking attention cultural (agronomic) traits and especially the seed yield and some important yield criteria. These 14 lines were found superior to those varieties used as control in the study. The selected lines were 28, 64, 74, 120, 122, 123, 133, 140, 142, 166, 170, 172 and 173.