Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 4-5 yaş çocukların bakış açısı alma düzeyleri ile anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Okul öncesi dönem olarak adlandırılan 0-6 yaş dönemi çocukların bedensel, zihinsel, sosyal-duygusal açıdan gelişimleri açısından oldukça önemlidir. Çocuğun bir başkasının bakış açısından durumu algılayabilmesi, empati kurma becerisi de bu kritik yaş döneminde gelişmeye başlamaktadır. Bunun yanısıra bu dönem çocuklarının davranış ve kişilik geliştirmesinde anne ve baba tutumlarının etkisi büyüktür. Bu nedenle bu çalışmanın amacı, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 4-5 yaş çocukların bakış açısı alma düzeyleri ile anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu Bursa ilinin vii Osmangazi ve Nilüfer ilçelerinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı üç bağımsız anaokulunda bulunan 4-5 yaş grubundaki 200 çocuk ve anneleri oluşturmaktadır. Araştırmada çocuklarla birebir görüşme yapılarak Aslan ve Köksal Akyol (2016) tarafından geliştirilen “Çocuklar İçin Bakış Açısı Alma Testi” kullanılmıştır. Annelere ise kişisel bilgi formu ve Kapçı ve Demirci (2009) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan, 2-13 yaş grubunda çocuğu bulunan ebeveynlerin tutumlarını ölçen “Anne Babalık Stilleri ve Boyutları Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırma nicel desende yürütülmüş olup elde edilen verilen IBM SPSS Statistics Version 22 paket programı ile analiz edilmiş gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken Mann Whitney U ve Kruskal Wallis-H testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 4-5 yaş çocukların bakış açısı alma düzeyleri ile anne tutumları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. İstatistiksel açıdan anlamlı olmamakla birlikte 4 ve 5 yaş çocuklarında bakış açısı alma durumu karşılaştırıldığında 5 yaşındaki çocukların bakış açısı alma alt boyut puanları 4 yaşındaki çocuklara göre yüksektir. İstatistiksel açıdan anlamlı olmamakla birlikte demokratik tutuma sahip olan ailelerin çocuklarının bilişsel ve duygusal bakış açısı alma düzeyleri daha yüksek çıkmıştır. Çocukların cinsiyetlerine göre değerlendirildiğinde ise istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte erkek çocuklarda algısal ve bilişsel bakış açısı alma puanının; kız çocuklarda ise duygusal bakış açısı alma puanının daha yüksek olduğu görülmektedir.

Preschool period (between 0-6 ages) is considerably important in terms of physical, cognitive, social and emotional developments during childhood. Children start to develop a perspective of others and acquire the ability to establish empathy in this critical period. In addition to this, parental attitudes have profound effects on behavioral and personal developments of children. That being the case, the purpose of this study is to examine the relationship between 4-5-aged pre-school children’s perspective-taking developments and maternal attitudes. The study group was composed of 200 preschool children from three ix different independent public nursery schools in the Nilüfer and Osmangazi districts of Bursa and their mothers. In the study, the preschool children were administered "The Perspective-Taking Test for Children" developed by Aslan and Köksal Akyol (2016) via face-to-face interviews. Moreover, their mothers were administered the Personal Information Form and the "Parenting Styles and Dimensions Scale" adapted by Kapci and Demirci (2009) into Turkish and tested for reliability and validity with the aim of measuring the attitudes of parents with children aged 2- 13 years. The study was carried out in the quantitative design and the data was analyzed by using IBM SPSS Statistics Version 22 package program. The differences between groups were analyzed via Man Whitney U and Kruskal Wallis–H tests. As a result of the study, no statistically significant difference was found between the perspective-taking levels of the preschool children aged 4-5 years and the maternal attitudes. Although it was not statistically significant, it was found that the perspective-taking subdimension scores of the 5-year-old children were higher than those of 4-year-old children. It was also found, though not statistically significant again, that the cognitive and emotional perspective-taking levels of the children with democratic families were higher. When it was evaluated according to the variable of gender, it was found that, though no statistically significant again, while the boys had higher perceptive and cognitive perspective taking scores, the girls had higher emotional perspective taking scores.