Gibson Paradoksu: Türkiye örneği

Abstract

A.H. Gibson 1923 yılında İngiliz tahvilinin faizi ile genel fiyat düzeyi arasında uzun dönemde pozitif bir ilişki bulmuştur. Klasik para teorisiyle çelişen bu durumu J.M. Keynes "Gibson Paradoksu" olarak adlandırmıştır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisi için Gibson paradoksunun varlığının test edilmesi ve ayrıca uzun dönemde tahvil faizi ile genel fiyat düzeyi arasındaki olası ilişkinin yönü araştırılmaktadır. Çalışmada 2002:I – 2015:IV dönemine ait tüketici fiyat indeksi ve vadesine yaklaşık 3 ay kalmış gösterge niteliği taşıyan tahvil faiz oranı kullanılmıştır. Paradoksun varlığının test edilmesi amacıyla Johansen eş bütünleşme ve Granger nedensellik testlerinden yararlanılmıştır. 2002-2015 yılları arasında tahvil faizi ile genel fiyat düzeyi arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, bu ilişkinin yönü tahvil faiz oranından genel fiyat düzeyine doğru bulunmuştur. Bu sebeple, ele alınan dönemde Gibson paradoksunun geçerli olduğu sonucuna varılmıştır.

In 1923 A.H. Gibson found in positive correlation between English bond interest rates and general price level in the long-term. This situation conflicting with Classical monetary theory which is dubbed by J.M. Keynes as the "Gibson Paradox". The purpose of this study is to test the Gibson paradox for the Turkish economy and it has also been investigated the direction of long-term relationship between bond interest and general price level. In our study, consumer price index and the validity date of bond interest rate about 3 months have been used for the period of 2002 – 2015. Johansen cointegration and Granger causality tests have been applied to test the presence of the paradox. The direction of this relationship has been found from bond interest rates to general price level. Hence, the Gibson paradox has been accepted for this period.