Vakfiyelere göre XV-XVIII. asırlarda Makedonya'da vakıflar ve işlevleri

Abstract

Bir sosyal yardımlaşma kurumu olan vakıfların geçmişi Peygamber Efendimiz zamanına kadar dayanır. Ancak vakıfların zirve yaptığı dönem Osmanlı zamanıdır. Osmanlı Devleti'nde hayatın her alanında hizmet veren vakıflar devletin büyüyüp gelişmesinde oldukça önemli rol oynamıştır. 1391 yılında fethedilen Makedonya'nın Türk-İslam toprağı olmasında, şehirlerinin gelişmesinde orada kurulan vakıfların önemli katkıları olmuştur. Bu çalışmada Makedonya'da kurulan vakıfların neler olduğunu, kimler tarafından kurulduğunu, hangi hizmetleri yaptıklarını arşivlerde yer alan vakfiyeler ışığında incelenmeye çalışılmıştır. Makedonya'da yönetici sınıfından olan kişilerin kurduğu vakıfların hem sayıca hem de gelir olarak diğerlerinden daha fazla olduğu anlaşılmıştır. Ancak halk tarafından da kurulan pek çok vakıf bulunmaktadır. İncelenen vakfiyelerde Makedonya'da kurulan vakıfların daha çok Üsküp, Manastır ve Ohrişehirlerinde yer aldığı görülmektedir. Bunun sebebi bu şehirlerin merkezî konumda olması ve yöneticilerin buralarda yaşamasıdır. Günümüzde hala ayakta kalmayı başarmış vakıf eserleri ise daha çok Üsküp'te bulunmaktadır.

The history of foundations as social aid organizations goes back to the time of our Prophet (PBUH), but the perfect time of foundations is Ottoman time. The foundations in Ottoman Empire have served in every aspect of life and had an important role for the development of the empire. Macedonia has been conquered in 1391 and there are many contributions of the foundations about spreading Islam and development of the cities. We have tried to examinethe foundations founded in Macedonia, their founders and the services which they carrried in the light of archive documents. We saw that the foundations founded by executives in Macedonia are more in number and income than the others. But there are also many foundations founded by ordinary people. According to our research most of foundations are in Üsküp, Manastir and Ohrid. The reason is that these cities have a central position and the executives live there. Nowadays the most of survived foundations are in Üsküp.