Azaltılmış azot gübresi uygulamaları ve solucan gübresi kombinasyonlarının pehlivan ekmeklik buğday çeşidinde (Triticum aestivum L.) verim ve verim ögeleri üzerine etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme alanında 2017-2018 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Denemede ekmeklik buğday olarak yöremizde ve ülkede yoğun olarak ekimi yapılan Pehlivan çeşidi bitki materyali olarak kullanılmıştır. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuş ve ana parseller olarak azot gübre dozları, alt parseller olarak da solucan gübresi dozları alınmıştır. Çalışmada azot dozları olarak yörede tarımsal faaliyetlerde kullanılan 16 kg/da saf azot dozu %100 olarak alınmış ve azaltılmış azot dozlarının bitkideki etkisinin belirlenmesi için bu değerin % 50, % 25 ve % 0 dozları kullanılmıştır. Uygulanan solucan gübresi dozları ise 0, 50, 100, 150, 200 kg/da hesabıyla ekimle birlikte parsellere verilmiştir. Çalışmada farklı kimyasal azot ve solucan gübresi dozlarının bitkiler üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, 1000 tane ağırlığı ve dekara tane verim özellikleri incelenmiştir. İncelenen özelliklerden başakta tane sayısı ve başak tane ağırlığı özellikleri üzerine solucan gübresi dozlarının etkisi % 0,05 düzeyinde istatiksel olarak önemli bulunmuştur. Solucan gübresi dozlarının başakta tane sayısını arttırdığı ve en yüksek değerin 29,23g ile 200 kg/da solucan gübresi uygulamasından elde edildiği tespit edilmiştir. Başakta tane ağırlığı özelliği içinde benzer sonuçlar belirlenmiş olup, artan solucan gübresi dozları ile tane ağırlığında artışlar söz konusu olmuştur. Dekara tane verimi açısından azot uygulamaları ortalama olarak değerlendirildiğinde %100 N uygulamasının diğer uygulamalara göre bariz bir üstünlüğü olduğu görülmüştür. Buna karşılık solucan gübresi uygulamalarının dekara verim üzerine bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir.

This research was carried out in Bursa Uludag University Faculty of Agriculture Application and Research Center in 2017-2018 growing season. In the experiment, Pehlivan variety, which was cultivated extensively in our region and country, was used as plant material. The experiment was established in randomized split-plot design with three replications and nitrogen fertilizer doses were taken as main plots and vermicompost doses were taken as sub-plots. In the study, pure nitrogen dose of 16 kg/da used in agricultural activities in the region was taken as 100% and 50%, 25% and 0% doses of this value were used to determine the effect of reduced nitrogen doses on the plant. The applied vermicompost doses were given to the parcels with the calculation of 0, 50, 100, 150, 200 kg/da. In order to determine the effect of different doses of chemical nitrogen and vermicompost on plants, plant height, spike length, number of spikes, number of grain per spikes, grain weight per spike, 1000 grain weight and grain yield per decare were investigated. The effect of vermicompost doses on the number of grain per spike and spike grain weight traits was statistically significant at 0.05%. It was determined that the vermicompost doses increased the number of grains per spike and the highest value with 29.23g was obtained from the dose of 200 kg / da. Similar results were determined for grain weight per spike, and with increasing application of vermicompost doses, there was an increase in grain weight. When nitrogen applications are evaluated as average of grain yield, it is seen that 100% N application has a clear advantage over other applications. In contrast, vermicompost applications were determined to have no effect on yield.