Büyükkumla barajı inşaatında bulamaç hendeği uygulamaları ve analizleri

Abstract

Günümüzde, beton kaplı kaya dolgu barajlar baraj yapımında yaygın olarak tercih edilen seçeneklerin başında gelir. Bu tip barajlar, geçirimsiz kil malzemenin uzak veya yetersiz olması, yapımının pratik olması, dar vadilerde çoğunlukla düşük maliyetli olması, deprem bölgelerinde ideal bir tip olması ve ayrıca sıkıştırılmış kaya dolgu sayesinde aşırı oturmaların, su kaçağı problemlerinin ortadan kalkması sebebi ile sıklıkla tercih edilir. Bu baraj tipinde, zeminde fazla taşıma gücüne ihtiyaç yoktur. Büyükkumla Baraj temeli için kazı çalışmaları deniz seviyesi altında gerçekleşmiştir. Baraj gövde kazılarının kuru bir ortamda yapılabilmesi için deniz suyu ve yer altı suyu etkilerinin uzaklaştırılması zorunlu hale gelmiştir. Bu sebeple bulamaç hendeği uygulanarak deniz suyu etkisi baraj rezervuarından uzaklaştırılmış, baraj gövdesi altındaki sızıntılar kontrol altına alınmıştır. Büyükkumla Barajında memba ve mansap batardoları altında, batardo eksenleri boyunca bulamaç hendeği uygulanmıştır. Bulamaç hendeği yönteminde amaç sızmayı engellemek veya sızma boyunu uzatmaktır, stabiliteye herhangi bir katkısı yoktur. Bu çalışmada, önce bulamaç hendeği arazi uygulaması anlatılmış, daha sonra Seep/w ve Midas Gts Nx programları kullanılarak numerik bulamaç hendeği modellemesi yapılmıştır. Daha sonra, analiz sonuçları araziden alınan ölçümlerle karşılaştırılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarının arazideki sonuçlara yakın çıktığı ve güvenli tarafta kaldığı belirlenmiştir.

In this day and age, concrete face rockfill dams (CFRDs) are one of the most preferred dam type in dam constructions. There are several reasons in selecting CFRD type such as distant or insufficient impermeable clay material to construction site, practicality in construction phase, usually low construction cost in narrow valleys, ideal type in earthquake zones and also less problems for excessive settlement and water leakage due to compaction of rock filling. In this type of dam, there is no need for much of ground bearing capacity. Foundation excavation of Büyükkumla Dam was performed under sea water level. A slurry trench application in Büyükkumla Dam became necessary in order to remove the effects of seawater and groundwater while carrying out its excavations below sea water level in a dry condition. For this reason, seawater access to the dam reservoir is blocked and possible seepages under dam body is got under control. Slurry trench is applied both under upstream and downstream cofferdam axis. The aim of slurry trench method blocks seepage or increases the length of seepage line, it has no contribution to dam stability. In this study, slurry trench field application is priorly explained and then numerically modeled using geotechnical software Seep/w and Midas Gts Nx. Then, numerical computation results are compared with in-situ readings. It is seen that model results are considerably close to the in-situ results and under allowable safety factors as well.