Bazı hiperbolik düzlem modelleri ve hiperbolik klıngenberg düzlem sınıfları

Abstract

Bu tezde, Öklidyen olmayan düzlemlerden önemli biri olan, hiperbolik düzlem kavramına ait temel bilgiler, bazı hiperbolik düzlem modelleri hakkında literatürde yer alan bilgiler ile bunlardan esinlenilerek elde edilen Hiperbolik-Klingenberg düzlemleri ile ilgili yapılan bazı çalışmalar özet olarak sunulmuştur. Öklid düzleminden elde edilen hiperbolik düzlem modelleri olan Poincaré modelleri, Sandler’in hiperbolik düzlem modeli ve Sandler’in modelinin genişletilmişi olan model için bir bölüm ayrılmış ve bu modellerin kuruluşu detaylarıyla verilmiştir. Ayrıca, projektif altdüzlemler ve hiperbolik düzlemler üzerine yapılan bazı çalışmalar incelenmiş olup sonlu bir projektif düzlemden Baer alt düzlemi olmayan bir projektif alt düzlemin tüm doğrularının üzerindeki noktalarla birlikte atılmasıyla elde edilen yapı tanıtılmış ve bu yapının hangi şartlar altında bir hiperbolik düzlem belirteceği verilmiştir. Son olarak bir Projektif-Klingenberg düzlemden m adet özel doğru sınıfının üzerindeki noktalarla birlikte atılması sonucu elde edilen yapının Hiperbolik-Klingenberg düzlem belirtme şartlarının tespit edildiği ve bu yapının bazı sayısal özelliklerinin ortaya konulduğu bir çalışmada elde edilen sonuçlar tanıtılmıştır.

In this thesis, basic information about hyperbolic planes which are one of the important non-Euclidean planes, some information about hyperbolic plane models and some studies about Hyperbolic-Klingenberg planes which are constructed as a generalization of hyperbolic planes are presented briefly. Poincaré models which are the hyperbolic plane models obtained from the Euclidean plane, hyperbolic plane models of Sandler, the extension of the Sandler's model and the constructions of these models are given in detail in one chapter. In addition, some studies on projective subplanes and hyperbolic planes have been examined and the structure obtained by deleting all lines together with their points of projective non- Baer subplane from a finite projective plane has been introduced and the conditions under which remaining structure will indicate a hyperbolic plane have been given. Finally, results of Hyperbolic-Klingenberg models constructed by deleting a certain number m of equivalence classes of lines with their points from a finite Projective-Klingenberg plane are given