Yorgunluğu olan multiple sklerozlu hastalarda modafinilin klinik ve nörofizyolojik testler üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Çalışmamızda, yorgunluğu olan Multiple skleroz'lu (MS) hastalara uygulanan modafinil tedavisinin klinik ve nörofizyolojik testler üzerine etkisini incelemeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Polikliniğinde Mc Donald's kriterlerine göre MS tanısıyla takip edilen hastalardan yorgunluk şikayeti olan ve Yorgunluk Değerlendirme Skalasından (YDS) 36 ve üstünde puan alan, Beck Depresyon Envanterine göre 16 ve altında puan alan, tiroid fonksiyon testleri, karaciğer fonksiyon testleri ve böbrek fonksiyon testlerinde patoloji saptanmayan ve sistemik hastalığı olmayan 16'sı kadın 2'si erkek toplam 18 hasta alındı. Çalışmaya alınan hastaların nörolojik muayeneleri yapılarak, genişletilmiş yetersizlik durum skalası (EDSS), Yorgunluk Şiddet Ölçeği (YŞÖ) ve MS Yaşam Kalitesi Ölçeği-54 (MSQoL-54) değerlendirildi. Nörofizyoloji laboratuarında Somatosensoriyel Uyarılmış Potansiyel (SEP), Görsel Uyarılmış Potansiyel (VEP), Beyin Sapı Uyarılmış Potansiyel (BAEP) ve Görsel Olaya İlişkin Endojen Potansiyel (Görsel P300) uygulanan hastalara hemen sonrasında Modafinil 100 mg ilk 1 hafta 1x1 tablet (sabah), sonraki haftalar 2x1 tablet (sabah ve öğlen dozunda) şeklinde tedavi başlandı. Tedavilerinin 6. haftası sonunda hastalar polikliniğimize davet edilerek nörolojik muayeneleri, EDSS, YDS, YŞÖ, MSQoL-54, SEP, VEP, BAEP ve Görsel P300 tekrarlandı. Bulgular: Hastaların tedavi öncesi YDS ve YŞÖ toplam skorları, tedavi sonrasındaki değerlerle karşılaştırıldığında fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu. YŞÖ'nün her 3 alt boyutu (bilişsel, fiziksel ve sosyal) ayrı ayrı değerlendirildiğinde modafinil tedavisi sonrasında skorlarda başlangıca göre istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı. Modafinil tedavisinin MSQoL-54 ile değerlendirilen yaşam kalitesini düzelttiği saptandı. MS hastalık atak sayısı ile YŞÖ'nin her 3 alt boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmadı. Hastaların modafinil tedavisi öncesi YDS skorları ile EDSS ve Beck depresyon envanteri skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmadı. Beck Depresyon Envanteri Skoru ile YŞÖ'nün sosyal boyut alt grubu arasında istatistiksel olarak orta derecede anlamlı korelasyon mevcuttu. iii Hastaların nörofizyoloji laboratuarında yapılan SEP, VEP, BAEP Görsel P300 testlerinden elde edilen ortalama değerler modafinil tedavisi öncesi ve sonrası karşılaştırıldığında, değerler arasında anlamlı fark izlenmedi. Sonuç: Çalışmamızda MS'in en sık semptomlarından biri olan yorgunluk semptomunun tedavisinde kullanılan modafinilin, hastaların klinik olarak yorgunluk semptomuna ve MS yaşam kalitesine olumlu etkisi olduğunu, ancak tedavinin hastaların nörofizyoloji laboratuarında değerlendirilen uyarılmış potansiyel yöntemleri (BAEP, SEP, VEP, P300) üzerine etkisi olmadığını saptadık.

Aim: In our study, we investigated the effects of modafinil therapy on clinical and neurophysiological tests of Multiple Sclerosis (MS) patients with fatigue. Methods and materials: The study was performed on 18 MS patients16 (female, 2 male) at Uludağ University Medical Faculty Neurology department , who are followed up according to Mc Donald's criteria, who had 36 points or above based on the fatigue severity scala (FSS), whose Beck depression inventory points were 16 and below, whose thyroid, liver and renal functions were evaluated as normal, and who had no systemic disorder. All patients went under neurological examination and their expanded disability status scale (EDSS), Modified Fatigue Impact Scala (MFIS) and multiple sclerosis quality of life (MSQoL-54) were evaluated. Somatosensory evoked potential (SEP), visual evoked potential (VEP), brainstem auditory evoked potential (BAEP), visual event related evoked potential ( visual P300) were performed in our neurophysiology laboratory. After that the patients were given modafinil 100 mgr 1x1 (morning) for 1 week, the following weeks 2x1 (morning and noon). At the end of the 6 weeks of therapy the patients were called to the neurology polyclinic, and their neurological examinations, EDSS, FSS, MFIS, MSQoL-54, SEP, VEP, BAEP and visual P300 were repeated. Results: When the patients' previous and subsequent FSS and MFIS total scores were compared, a significant statistical difference was found. When all 3 subgroups of MFIS (consciousness, physical and social) were evaluated after the modafinil therapy, a significant statistical decrease in previous and successive scores were found. It is found out that modafinil therapy improves life quality which is evaluated due to MSQoL-54. A significant statistical relation between the number of MS disease attacks and the three subgroups of MFIS was not figured out. There were no v statistically significant relation between the FSS, EDSS and Beck depression inventory scores before the modafinil therapy had been applied. There was a statistically correlation between Beck depression inventory score and MFIS's social subgroup. When the patient's SEP, VEP, BAEP, visual P300 average test values before and after the modafinil therapy were compared, a statistically significant difference was not observed. Conclusion: In our study, it is found that modafinil therapy, which is used against fatigue, one of the MS disase's most common symptom, has a positive impact on MS life quality and patients' clinical symptoms of fatigue, although it has no effect on patients' evoked potential methods (BAEP, SEP, VEP, visual P300) performed in neurophysiology laboratory.