Kurucu öğe olarak modern özne anlayışının teşekkülü

Abstract

Tüm varlığı kendisine ait bilgi nesnesi olarak gören ve anlam dünyasını bu varsayımdan hareket ederek oluşturan özne yaklaşımının felsefi temeli modern düşünce ile birlikte atılmıştır.Modern düşüncede özneyi tüm varlık koşullarından ayrı, bağımsız fakat bu varlığı belirleyen olarak değerlendiren en önemli düşünür Descartes’tır. Descartes’ın teorik zeminini oluşturduğu bu özne anlayışının kendisinden sonraki etik, sanat, siyaset, din, ekonomi vb. yapılanmalarda da etki ettiğini söyleyebiliriz. Bu yaklaşımın en önemli vasfı varlığı kendisi için meydana gelmiş, nicelleştirilebilen ve el altında tutulabilen alan olarak görmesidir. Bu bakış açısı tüm varlığı kategorilere indirgeyerek yorumlama çabasını da beraberinde getirmektedir. Böylece varlığın zamana ve mekana bağlı olan çok yönlü anlam yapısı kaybolmakta, soyut, kuru, mekanik bir anlam ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada günümüzde halen etkisini devam ettiren ve oldukça sorunlu bir bakış açısı geliştirdiğini düşündüğümüz Descartes’ın kurucu vasıflı özne yaklaşımı ve bu yaklaşımın temel sorunları ele alınmıştır.

Philosophical foundation of subject approach, which regards all being as knowledge object and generate their semantic world starting from this assumption, was constituted with modern thought. In modern thought Descartes is the most important philosopher who considers of that subject is seperate from being conditions, but still specifying this being. We can say that his subject approach has an impact on ethic, art, politics, religion, economy etc. after itself. The most important feature of this approach is that it regards being as occur for oneself, quantativeable and keeps under at hand. This point of view degrades all beings into categories and tires to interprets in this way. Thus, being’s all-round sturcture of meaning dependent time and space become lost and discrete, mechanic meaning arise. In this paper, Descartes’ subject approach, that is effective nowadays and develops quite problematic viewpoint, and its primary issues are dealt with.