Hâkim eş-Şehîd el-Mervezî'nin devletler hukuku ile ilgili görüşleri

Abstract

Bütün toplumların birbirine muhtaç olmaları dolayısıyla kendi aralarında dostane ilişkiler kurması kaçınılmazdır. Toplumlar arasındaki dostane münasebetin sağlıklı bir şekilde devam etmesi, bahse konu olan toplumlar arasında siyasi anlamda diplomatik ilişkilerin olmasını gerektirmektedir. Devletlerarası diplomatik ilişkilerin tarihi İslâmiyet'ten önceki dönemlere kadar uzanmaktadır. Ancak söz konusu ilişkilerin ilmi bir çerçevede araştırılması, bu doğrultuda belli prensiplerin oluşturulması, nihayetinde devletler hukuku olarak bilinen bilimsel etkinliğin geliştirilmesi Müslüman âlimlere nasip olmuştur. Bu çerçevede Müslüman âlimler Hz. Peygamber'den bu yana devletler hukukunun bağımsız bir bilim dalı olarak ortaya çıkmasında önemli katkılar sunarak konuyla ilgili pek çok müstakil eser telif etmişlerdir. Bu çalışma Hanefî Mezhebinin ilk muhtasarlarından kabul edilen el-Kâfî adlı eserde Hâkim eş-Şehîd el-Mervezî'nin devletler hukuku ile ilgili görüşlerini araştırma konusu edinmektedir Çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, el-Mervezî'nin yaşadığı dönemin siyasi ve ilmi durumu, hayatı, eserleri, hocaları ve öğrencileri ele alınmaktadır. İkinci bölümde, el-Mervezî'nin devletler hukuku ile ilgili görüşleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise el-Mervezî'nin görüşleri el-Asl, Şerhu's-Siyeri'l-kebîr ve el-Mebsût gibi klasik kitaplardaki görüşler ile mukayese edilerek genel değerlendirmeler yapılmıştır. Özellikle bu bölümde el-Mervezî'nin görüşlerinin yanısıra el-Kâfî adlı eserinin yukarıda isimlerini zikretmiş olduğumuz eserlerle aralarındaki benzerlik ve etkileşim ortaya konulmaya çalışılmıştır.

All societies are in need of each other. Therefore they have to make friendly relationship. Friendly relationship between nations requries political and diplomatic relations. Relation between nations goes back to pre-Islamic era. But relation between nations as a subject of research especially the law of nations as a scientific field has been started by Muslim scholars. Muslim scholars since Prophet Muhammad (pbuh) contributed to this field to become an independent field of study. Accordingly these scholars authored many books regarding this area. This study focuses on Hakim al-Shahid Marwazi's thoughts regarding the law of nations within context of al-Kafi which is one of the first Hanafi School's concise handbook of legal treaties (mukhtasar). Study is comprised of an introduction and three chapters. The first chapter includes information regarding the political and scientific situation of era that al-Marwazi lived. In addition, it gives information about al-Marwazi's teachers and students. The second chapter focuses in a detailed way on al-Marwazi's thoughts regarding the law of nations. The third chapter compares and analyzes al-Marwazi's thoughts within scope of classical books like al-Asl, Shar-u Siyar-al Kabir and al-Mabsoot. Especially this chapter in addition to Marwazi's thoughts regarding the law of nations it focuses on similarities and mutual effect between al-Kafi and aforementioned classical books.